سه‌رهلدانا چه‌نگێ دناڤبه‌را ئیسرائیل و ئیرانێدا ژ ده‌رئه‌نجامێن دیالۆکا دناڤبه‌را ئه‌مریكا و ئیرانێ دایه
( عومه‌ر توفی )
نوکه رۆژهه‌لاتا ناڤین بویه خودان پێگه‌هه‌كێ گرنگ و ستراتیژیی ژبۆ وه‌لاتێن نێڤده‌وله‌تی و هه‌رێمی و د واقعدا بو ئه‌مریكا ناوچه‌یه‌کا گرنگه ژ رویێ چیۆپۆلوتیکیڤه و تایبه‌ت ئه‌و پرسا ژبۆ سیاسه‌تا نوكه ژلایێ ئه‌مریكا و هه‌ڤپه‌یمانێن وێڤه دهێته پیاده‌كرن و ده‌ڤه‌ر ب كلیلا ستراتیژیا چیوپولوتیكیا جیهانێ دهێته هژمارتن و ژلایێ ئهوێ عقلیه‌تا نوكه ده‌ڤه‌ر دهێته برێڤه‌برن ٫ و پشتی هاتنا دونالد تره‌مپ بو كوشكا سپیی سیسته‌مێ جیهانی لسه‌ر دوو بازنان هاتیه دابه‌شکرن ژبۆ جاوانیا مامه‌له كرن و برێڤه‌برنا پروسێسا بریاردانێ و لدویف ئه‌وان بنه‌مایێن سیاسی ئه‌وێن ژبۆ پروسێسا رامیاریی دهێنه به‌رقه‌رارکرن جونكی د ئه‌فێ خولا سه‌روكایه‌تیێدا دونالد تره‌مپ چه‌خت لسه‌ر بهێزکرنا سیسته‌می سیاسه‌تا ده‌رڤه‌ی ئه‌مریكا دکه‌ت و سیسته‌مێ جیهانێ هاتیه دابه‌شکرن ( بازنا ئێكی ده‌وله‌تێن رۆژهه‌لاتا ناڤین و بازنا دووێ ده‌وله‌تێن رۆژئاڤایی ) و ئه‌ڤ دابه‌شكرنه سێ ئارمانجێن گرنگ بخۆڤه‌دگریت ژوان ( پاراستنا ئاسایش و هه‌ژموون و به‌رژه‌وه‌ندیێن ئیسرائیلێ و ئه‌مریكا ل جیهانێ و تایبه‌تی ل رۆژهه‌لاتا ناڤین بخوڤه‌دگریت – زالبون لسه‌ر پێگههێ سیسته‌مێ وزێ و سه‌قامگیریا بارودوخێ پرسا ئابووری و بازرگانی – رێگری كرن ل وان ده‌وله‌تان ئه‌وێن دژی ئه‌مریكا د چه‌نگن تایبه‌ت ئیران و روسیا و چین )ێ و د هه‌می قوناغێن هه‌ستیاردا ئه‌مریكا كار دكه‌ت بوو بهێزبوونا پێگههێ و به‌رژه‌وه‌ندیێن خۆ و پاراستنا هه‌ڤسه‌نگیا سه‌قامگیریا بریارێن سیاسی ئه‌وێن ژلایێ ئه‌مریكا و هه‌ڤپه‌ریمانێن وانڤه دهێنه ده‌رکرن .
ئه‌و هێرشێن دناڤبه‌را ئیران و ئیسرائیل دا هاتیه ئه‌نجام دان درێژه‌پێده‌رێ ئه‌وان هێرشایه ئه‌وێن دناڤبه‌را ئیسرائیل و ملیشیاتێن سه‌ر ب ئیرانێ ڤه هاتیه ئه‌نجام دان ژوان ( حزب الله لبنانی و حماس و حوسی و حزب الله عێراقێ …هتد ) ئه‌وێن بو کاروبارێن ناڤخویا رۆژهه‌لاتا ناڤین بوینه جهێ ماتیێکرنێ و سه‌رئێشانێ و هه‌مان ده‌م پشتی پێگههێ رژێما به‌شار ئه‌سه‌د ل ( 8 هه‌یڤا 12 سالا ده‌ربازبووی ) ب پیلانگێریه‌كا چوار قولی کۆ ژلایێ هه‌ر ئێك ( ئه‌مریكا و ئسرائیل و توركیا و روسیا ) هاتبوو رێکخستن و رژێم هاته ژناڤبرن و ئه‌ڤ جه‌ندا هاتیه دیارکرن وه‌ك به‌رنامه‌یه‌کێ دراماتیکی هاتبوو ئاماده‌کرن ٫ و ئه‌ڤا ل ناڤهاتی دایه دیارکرن بویه ئه‌گه‌رێ هندێ گورانكاریێن کاریگهر لسه‌ر هاوكێشه‌یا سیاسه‌تا ده‌ڤه‌رێ دروست بکه‌ت و هه‌ژمونا ئیرانێ و میلیشیاتێن ب سه‌رڤه ب شێوازه‌کێ عاطفی بهێته دورپێچکرن و ژبه‌ر ئه‌فی ئه‌گه‌ری ئه‌و پروژێ ژلایێ ئیرانێ ڤه کار لسه‌ر هاتیه‌کرن کۆ ب درێژاهیا ( ٤٠ ) سالێن خزمه‌تکرنێ بو هاتیه ته‌رخانکرن و ئه‌و پروژه بناڤێ ( هیلالی شیعی ) هاتبوو ناڤکرن و پروژه ژ رویێ لوچیستیڤه دا گرنگیه‌کا مه‌رن گه‌هینته ئیرانێ و ئارمانچ ژ ئه‌فی پروژه‌ی گرنگیدان ب ده‌رازینکا هه‌رسێ ده‌وله‌تان ژوان ( عیراق و سوریا و لوبنان ) و ب هه‌ڤرا گرێبده‌ت و بكه‌فته ل ژێر کاریگه‌ریا سیاسه‌تا رژێما ئیرانی و ئه‌وان گروپێن میلیشیاتێن سه‌ر ب ئیرانێڤه و ئارمانجا سه‌ره‌کی رژێما ئیرانێ ژ ئه‌فی پروژه‌یی ته‌نها ژبۆ هندێ بویه داکۆ ئاسایشا سه‌روه‌ریا ناڤخوه‌یا وه‌لاتێ خۆ پارێزیت و ل ده‌رڤه‌ی وه‌لاتی برێکا ئه‌وان میلیشیاتێن لسه‌ر ئاستێ ده‌ڤه‌رێ به‌ربه‌لاف کرین خۆ بهێز دیاربکه‌ت به‌س ئه‌ڤرۆکه ئه‌م دبینین یاا بویه واقع کۆ ئیران هێز و پێگههێ خۆ یێ جاران ل رۆژهه‌لاتا ناڤین ژ ده‌ستدایه ژ رویێ ( سیاسی و ئابووری و ئه‌منی …. هند )ڤه .
و لدویف ئه‌فان گورانکاریێن ژبۆ شیکارا چیۆپۆلوتیکی ل رۆژهه‌لاتا ناڤین هاتیه دارێژتن تایبه‌ت ل ئه‌فی ده‌مێ هه‌ستیار دا ئه‌مریکا بشێوه‌کێ جدی کار دکه‌ت ژبۆ ئه‌نجام دانا هێرشه‌کا دوستانه دژی ئیرانێ ئانکۆ دوستێن رژێما ئیرانێ ل رۆژهه‌لات و رۆژئاڤا وه‌ك دوژمن بوو ئیرانێ بهێنه دیارکرن ل ئه‌فی وه‌ختێ هنده کاریگهر دا ٫ داکۆ ئیران ده‌ستبه‌دارێ به‌رژه‌وه‌ندیێن ئه‌مریکا بیت و هه‌ر ژ ده‌ستپێکا ئه‌فی چه‌نگی هه‌تا نها خۆ ده‌وله‌ته‌کێ ب شێوه‌کی جدی نه هاتیه لسه‌ر خه‌ت داکۆ پشته‌ڤانیا ئیرانێ بکه‌ت و هه‌که ب دروستی هزر بکه‌ین ئیران نوکه مایه بێ دوست و هه‌ڤال ته‌نها مایه خۆ ده‌ستبه‌رداری ئارمانج و به‌رژه‌وه‌ندیێن ئه‌مریکا ڤه به‌رده‌ت جونکی به‌ری هێرشا ئیسرائیلێ لسه‌ر ئیرانێ بهێته ئه‌نجام دان ئه‌مریکا ب رێکا رێکه‌فتنێن ستراتیژی و سیاسی و بازرگانی و ئابووری … هتد دگه‌ل دوستێن ئیرانێ هه‌ر ئێك ژوان ( چین و روسیا ) ئه‌نجام دایه و گه‌هاندینه دناف رێزێن خو و ئه‌وا لسه‌ر سوشیالمیدیا دهێته گوتن ته‌نها گوتنه و گوتنه‌کا بێ کریاره ژلایێ دوستێن ئیرانێ ڤه .
و چه‌نگێ دناڤبه‌را ئیرانێ و ئیسرائیلێدا ژ ده‌رئه‌نجامێن دیالوکا دناڤبه‌را ئه‌مریکا و ئیرانێ هاتیه سه‌رهلدان و دڤێت ئیران کار بکه‌ت ژبۆ راوه‌ستاندنا ره‌هه‌ندا سیسته‌مێ ئه‌تومی و به‌رهه‌مئینانا پیتاندنی یورانیومی ژبه‌رکو ئه‌ڤ سیسته‌مه ب هێرشه‌کا هه‌رێمایه‌تی لسه‌ر ئاستێ جیهانێ دهێته هژمارتن و نها دا ئیران پێتڤی ب دیالۆکا دیپلوماسی هه‌یه دگه‌ل ئه‌مریکا داکۆ ئه‌ڤ پێنگاڤه بیته ئه‌گه‌رێ هندێ رۆژهه‌لاتا ناڤین به‌ره‌ف قوناغه‌کا نویی بهێته ئاراسته‌کرن ٫ و ئه‌گه‌ر به‌حس ل ئهوێ قوناغا نوی بکه‌ین ئه‌وا ژبۆ رۆژهه‌لاتا ناڤین دهێته دیزاینکرن زۆرا گرنگه جونکی ئارمانج ژ دیزاینکرنا پرۆژێ رۆژهه‌لاتا ناڤین کۆ لدویف سیسته‌مه‌کێ سه‌رده‌میانه و گرنگ کار لسه‌ر دهێته‌کرن و جاره‌کا دیی نه‌خشه‌یا رۆژهه‌لاتا ناڤین سه‌رژنویی بهێته کێشان و ته‌رکیز ئێخستیه لسه‌ر پاراستنا پێگههێ ئاسایشا قه‌واره‌یێ سیاسه‌تا ئیسرائیلێ و مانه‌ڤه‌یا بنگه‌هێن سه‌ربازیی و بهێزبونا پێگههێ ئه‌مریکا ل ده‌ڤه‌رێدا و پشتی روودانێن ئه‌فێ دوماهیکێ ل رۆژهه‌لاتا ناڤین هاتینه ئه‌نجام دان بویه ئه‌گه‌ر بارودوخه‌کێ ئالۆز و ناله‌بار بهێته ئارادا و ئه‌و هێرشێن ژلایێ ئیسرائیلێ ڤه دژی پێگههێ ئیرانێ هاتیه رێکخستن ته‌نها ژبه‌ر نه‌هێلانا سیسته‌مێ ئه‌تومی نینه به‌لکۆ ژبه‌ر هندێ یه داکۆ ئیران ژیی بیته به‌شه‌کێ گرنگ ژ ئه‌وان گورانکاریان ئه‌وێن ژبۆ ده‌ڤه‌رێ هاتینه دانان و ئه‌ڤ پێنگاڤه بیته ئه‌گه‌رێ گوهورینا سیسته‌مێ حکومرانیێ ل سه‌رتاسه‌ری ئیرانێ و سه‌رژنویی سیسته‌مه‌کێ نویی لدویف ئه‌وان گورانکاریان ژبۆ ئیرانێ بهێته رێکخستن و پشتی ئه‌فان پێنگاڤان ئاشتی ل رۆژهه‌لاتا ناڤین بهێته به‌رقه‌رارکرن ئه‌ڤ جه‌نده ب دروشمێ ئیداره‌یا دونالد تره‌مپی کار لسه‌ر هاتیه‌کرن و ژبۆ چوار سالێن بهێت دێ کار لسه‌ر ئه‌فی دروشمی هێته‌کرن …..
ئه‌گه‌ر ب شێوه‌کێ وردتر به‌حسێ ئارمانجێن ئاڤاکرنا پرۆژێ نویی یێ رۆژهه‌لاتا ناڤین بکه‌ین زۆرا گرنگه…
۱ – سه‌روژنویی کێشانا نه‌خشه‌یا چیۆپۆلۆتیکی ل رۆژهه‌لاتا ناڤین : ئه‌ڤ قوناغه پشتی رێکه‌فتنا دناڤبه‌را ئه‌مریکا و ئیرانێ دهێته راگه‌هاندن و دوماهیك ب کاروانێ سیسته‌مێ ئه‌تومی و پیتاندنا یورانیومی بهێته‌کرن و بریار لدویف پیڤه‌رێ بنه‌مایێن سیاسی دهێته ده‌رکرن و دابه‌شکرنا هنده‌ك وه‌لاتێن کاریگهر بوو قه‌واره‌یێن بچوکتر و دگه‌ل ته‌رکیز کرنا پاراستن و بهێزکرنا هه‌ژموونا ئه‌مریکا و ئیسرائیلێ ل ده‌ڤه‌رێ دا .
۲ – بهێزبونا ئاسایشا و به‌رژه‌وه‌ندیێن ئیسرائیلێ : ئه‌ڤه پێتڤی ب دابینکرنا سیسته‌مه‌کێ گشتگره ژبۆ دابینکرنا سه‌قایه‌کێ سه‌قامگیری ژ رویێ سه‌ربازی و سیاسی و پاراستنا سنۆرێن ئیسرائیلێ و بهێزکرنا ئاستێ بالاده‌ستیا سه‌ربازی ل ده‌ڤه‌رێ و بهێته رێکخستن و جاره‌کا دیی سه‌رژنویی هاوکێشه‌یا سیاسی دناڤبه‌را ده‌وله‌تێن رۆژهه‌لاتا ناڤین و ئیسرائیلێ ب هه‌ماهه‌نگی ئه‌مریکا بهێته رێکخستن و دیربیت ژ ده‌ستوه‌ردانا ئه‌وان ده‌وله‌تێن دژی به‌رژه‌وه‌ندیێن ئه‌مریکا کار دکه‌ن .
۳ – کونترول کرنا سه‌رجه‌م پێگه‌هێن سروشتی ل ده‌ڤه‌رێ : ئه‌مریکا کار دکه‌ت جاره‌کا دیی پێگههێ وزێ و تایبه‌ت نه‌فت و غاز ل رۆژهه‌لاتا ناڤین کونترول بکه‌ت و پێگههێ خۆ لسه‌ر ده‌ڤه‌رێ زال بکه‌ت و ل رێکا پشته‌ڤان و هه‌ڤپه‌یمانێن خۆ ده‌ستوه‌ردان د کاروبارێن سه‌روه‌ریا ده‌ڤه‌رێ دا بکه‌ت .
٤ – به‌لاڤبوونا دیموکراسی : هه‌می بارودوخێن سه‌خت دا ئه‌مریکا کار دکه‌ت ژبۆ دامه‌زراندنا سیسته‌مێ دیموکراسی ل رۆژهه‌لاتا ناڤیندا و تایبه‌ت دامه‌زراندنا دیموکراسیا لیبرالی به‌س هه‌تا نوکه ئه‌ڤ پرسه ته‌نها بویه ئامرازه و بێ کریاره .
ب شێوه‌کێ گشتی هه‌تا نوکه پرۆژێ رۆژهه‌لاتا ناڤین یێ نویی ته‌نها ئارمانج بو ده‌ستڤه‌ئینانا هه‌ژموونا ئه‌مریکا و ئیسرائیله ل ده‌ڤه‌رێدا و پاراستنا به‌رژه‌وه‌ندیێن گشتینه ژ رویێ سیاسی و ئابووری و بازرگانی و ئابووری … هتد و ئه‌ڤ پرۆژه کار لسه‌ر هاتیه‌کرن تاکۆ سالا 2030 دێ به‌رده‌وام بیت و بێ راوه‌ستان هه‌تاکۆ هاوکێشه‌یا سیاسی ل رۆژهه‌لاتا ناڤین ب ته‌مامی دهێته گوهورین .
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.