ئەرێ راستە خەلکێ ئاکرێ د ساڵەکێ دا دوو هەیڤان ب رۆژی ببوون … ؟

رۆهنكرن و شرۆڤه‌كرنه‌ك ل دۆر :
روودانا رۆژيگرتنا خه‌لكێ ئاكرێ ل هه‌ر دوو هه‌يڤێن شه‌عبان و ڕه‌مه‌زانێ 1153مش / 1740ز
ئێك ژ روودانێن ل ڤان رۆژان هژماره‌كا په‌يج و مالپه‌ڕان به‌لاڤكرى ، بێى كو لێكدانه‌ڤه‌يا ديرۆكى و دووڤچوون بۆ هه‌بيت ( مخابن هه‌تا كو هنده‌كان كريه‌ جهێ كێماسى و ترانه‌كرنێ !!) ، له‌وما ل ڤێرێ دێ ب كورتى چه‌ند رۆهنكرن و شرۆڤه‌كرنا ده‌ينه‌ بابه‌تى :
_ بۆ هه‌ر روودانه‌كا ديرۆكى دڤێت لێكولين و پشتراستن هه‌بيت و ئاراسته‌يێ نڤيسه‌رى ژى به‌رچاڤ بهێته‌ وه‌رگرتن ، كو ئه‌ڤ روودانه‌ ژى ئێك ژ وانه‌ ، مێژوونڤيسێ مووسلى (ياسين ئه‌فه‌ندى ئه‌لعومه‌رى 1744_1820ز) هه‌ر چه‌نده‌ ژ وان كه‌سان بوويه‌ گه‌له‌ك مێژوويێن گرنگ يێنن كوردان و نه‌خاسمه‌ يێن ده‌ڤه‌را به‌هدينان و ميرگه‌هێ ژى تۆماركرينه‌ ، به‌لێ لايه‌نگرى و ده‌مارگيرى ژى دنڤيسينێن وى دا هه‌بوويه‌.
_ وه‌سا دياركريه‌ كو 1153 مش (1740ز) كه‌فتينه‌ شاشيێ و بێكو بزانن كا هه‌يڤا ره‌مه‌زانێ كه‌نگى يه‌ وه‌سا هزركرينه‌ كو هه‌يڤا شه‌عبانێ ره‌مه‌زانه‌ و ب رۆژى بووينه‌ ، پاشى بۆ دياربوويه‌ كو ژ نوى ره‌مه‌زان هاتى يه‌ و ل ره‌مه‌زانێ ژى ب رۆژى بوينه‌!! ، ئه‌ڤه‌ ژى ژ به‌ر روودانا دناڤبه‌را واليێ مووسل حاج حسێن پاشا جه‌ليلى و ميرێ ميرگه‌ها به‌هدينان به‌هرام پاشايێ مه‌زن ( 1714_ 1768ز) له‌وما چ كه‌سێن كورد نه‌چوينه‌ مووسل و چ كه‌س ژ مووسل ژى نه‌چوينه‌ ئاكرێ كو بزانن كا كيشك هه‌يڤه‌!! …….، هۆزانه‌كا مه‌لا قاسم مووسلى ژى ئينايه‌ كو ب كێماسى به‌حسێ خه‌لكێ ئاكرێ دكه‌ت ……يا ژ ڤێ دهێته‌ زانين :
_ نڤيسه‌رى لايه‌نگرى كريه‌ نه‌خاسمه‌ ژ به‌ر روودانا سياسى يا دناڤبه‌را واليێ مووسل و به‌هدينان ، چه‌ندين نه‌راستى و نه‌وه‌يى ژى يێن د ڤه‌گێڕانێ دا ژ به‌ر كو :
1_ ئاكرێ ده‌ڤه‌ره‌كا به‌هدينان يا خودان هژماره‌كا مزگه‌فتان بوويه‌ وه‌ك جامعا مه‌زن و حاجى توس و توليتان وووووو ، هژماره‌كا زانايان ژى ل وى ده‌مى ل ئاكرێ و شوش هه‌بووينه‌ وه‌ك : مه‌لا ده‌روێش ئاكره‌يى ، شێخ يوونس شوشى كو شێخ محه‌ممه‌دئه‌مين ئه‌لعومه‌رى برايێ ياسين ئه‌لعومه‌رى بخو ل ده‌ف شێخێن شوش خواندبوو…….، له‌وما شاشيه‌كا ب ڤى ره‌نگى نه‌ يا به‌رئه‌قله‌.
2_ زانايێن ئايينى بخو دنڤيسينێن خۆ دا سالا مشه‌ختى دنڤيسن ، له‌وما نه‌ يا به‌رئه‌قله‌ نه‌هێته‌ زانين كا كيشك هه‌يڤا مشه‌ختى يه‌ و نه‌ ملله‌ته‌كه‌ كو ژ نوى موسلمان بووى شاشيه‌كا ب ڤى ره‌نگى بكه‌ن !!
3_ شاشى د رۆژه‌كێ دا ژى هاتبايه‌كرن ل به‌رى ره‌مه‌زانێ تشته‌كێ ئاسايى بوو ، به‌لێ هه‌يڤه‌كا تمام نه‌ تشته‌كێ به‌رئه‌قله‌ هه‌يڤه‌ك بوريت و نه‌هێته‌ زانين ، نه‌خاسمه‌ ده‌ڤه‌ر يا ب زانايان به‌رنياسه‌.
4_ هاتن و چوون دناڤبه‌را ده‌ڤه‌رێن زانا و مه‌دره‌سه‌يێن ئايينى دا هه‌بوو دناڤبه‌را ئاكرێ و ئامێديێ و ئاكرێ و ماوه‌ران (زانايێن حه‌يده‌رى) …….
5_ ئه‌ڤ روودانه‌ بتنێ ياسين ئه‌لعومه‌رى د (غاية المرام في تاريخ دار السلام ) و ( آثار الجلية في الحوادث الارضية ) دا به‌حس كريه‌.

له‌وما بۆ ڤه‌گێرانێن ديرۆكى دڤێت پشت به‌ستن ل سه‌ر گه‌له‌ك ژێده‌رێن ره‌سه‌ن بهێته‌ كرن و نه‌ هه‌ر تشتێ هاته‌ مه‌يدانێ ئێكسه‌ر ببه‌ينه‌ سه‌رێ ديوانێ ، ئانكۆ نه‌ هه‌ر تشتێ هاته‌ خواندن بێى شرۆڤه‌ و هه‌لسه‌نگاندن و بنه‌مايێن ڤه‌كۆلينێ بهێته‌ به‌لاڤكرن….
وەرگرتیە ژ ڤەکۆلەر و ماموستایێ هێژا هێرش کەماڵ یاسین رێکانی