ئەنفــــــال

نڤیسین (ئەدیبا عزالدین تاهر )

ئە نفال سورەتەك ژ سورەتێتن قورئانا پیروزا ئیسلامێیە و ڕژیمەك دڕندە ب ناڤێ ڤێ سورەتا مەزن ئوپەراسیونەك کومکوژیا کوردێن باشورێ کوردستانێ دەست پێكر و ناڤێ وێژی دەینا ئەنفال، ئەڤ كردەوەیا چەپەل ژ لایێ ڕژیما بەعسا ئیراقێ ب سەرکردایەتیا سەرەكی یا سەدام حوسین تكریتی ژێر ناڤێ هەڵمەت و ئوپەراسیونا ئەنفاڵ چێبوو، ئو علی حسن مەجید مینا سەركردەیێ جیبجیكارێ ڤێ ئوپەراسیونێ هات دەست نیشان كرن کوئەو ژی د ماوێ شەڕێ ناڤبەرا ئێران و ئیراقێ هاتە ئەنجام دان کۆ دڤێ كومکۆژیا كوردان دە زێدەتر ژ سەد و هەشتێ و دوو هەزار(182000) خەلكێ سڤیل و بێ تاوانێ كورد هات ژ ناڤبرن،كو مەزنترین تاوانا وان كوردبوونا وان بوویە، هن كەس دبێژن كو ل مێژوویا جیهانێ دا ئەڤە مەزنترین كارەساتا دیروكا سەر زەڤیێ دهێت ناس كرن ل موخابن ل وی دەمی ژ بەر كو كەسێ خوە ل كوردا ڕە نەكر خودان، لەوما جیهانێ و ب تایبەت ژی ئەوێن لافا مافێ مرۆڤ لێددن، چاڤێن خوە ل سەر ڤێ تاوانكاریا دیروكی و جیهانی داخستن و دیموكراسی و ئازادی و ماف پەروەریا جیهانێ خستنە بن پرسیارا و ئەشكرا بوو كو دیموكراسی و ویژدان و مافێ مروڤان د گەڵ پروسەیا دیكتاتوریەت و بەرژەوەندیان خوە دگونجینێ و هن جاران ئەو چاڤێن دیموكراسی و مافێ مروڤان تاوانان نابینن.لێ هەر چاوا بیت د ڤێ تاوانا بی خوداییدا ل ژێر ناڤێ ئەنفال كو ژ سورەتێن قورئانێ هاتیە وەرگرتن، زاروك و مرۆڤێن كوردا بێ سەر و شوین بوون.
جھی ئیشارەت پێكرنێیە كو د شوباتا سالا 2010 پەرلەمانێ بەریتانیا ب فەرمی كردەوەیا ئەنفالێ ب جینوساید دا نیاسین. ئو وەڵاتێ سوید و نەرویج ژی د 5ی كانوونا ئێكێ یا سالا 2012 ب شێوەیەك فەرمی ئیتراف ب وێ كر كو ئەو ئەنفالا كو چێبووی كومكوژی بوویە وئەنفال ب فەرمی ب جینوساید دا ناسكرن.
ئەنفال ناڤێ هەشتەمین سوورەتا قورئانا پیروزه،ئەڤ سورەتە بەحسا 313 شەرڤانێن ئیسلامێ دكەت كو ب سەرزێدەتر ژ 900 كەسێن بێ دین د شەڕێ بەدر دا سەركەفتن.د ڕاستیدا پەیڤا ئەنفال ب ڕامانا غەنیمەتا جەنگ دهێت نیاسین و سەدام حوسێن ل ژێر ڤی ناڤی و وەك كو كوردان ب غەنیمەتەك جەنگی بزانیت دەست ب ڤێ ئوپەراسیونێ كر.
هەروەسا ئەنفا ب ڕامانا تالان کرن ل دەمێ شەران ژی هاتیە و دەمێ شەڕدا هەر تشتێ دوژمن كو بكەڤیت دەست دێ ژێڕە بیتە خودان و ڕژیما بەعس ئەڤ ناڤە بو هێڕشەك سەربازی و مینا ئوپەراسیونەك ژ بو ژناڤ برنا تاکێ کورد و نەتەوەیا کورد بكار ئینا و مەرەم ژی نەهێلان و ل ناڤ برنا نەژاد و نڤشێ كورد بوو و د ڤێ ئوپەراسیونا ئەنفالی ب 8000 كوردێن بارزانی ژی ب دڕندەترین شێوە كەتن بەر ڤێ ئەنفالا نەتەوە كوژییێ.
علی حەسن مەجید وەك جیبجیكارێ ڤێ ئوپەراسیونێ مال و سامانێ کوردان حەلال کر و فەرمانا تالانکرن و دەست بسەردا گرتنا سامان و گەنجینەێن كوردان کو ئاژەڵ و مال و سروەت و سامان و هەتا یین خودان خێزان ژی ل خوە دگرت و جاشێن ب كرێ گرتی و خوە فروشێن كورد ژی ئالیكاریا سوپایێ ئیراقێ كر د ڤێ كوشتن و بڕینێدا و ب تایبەت جاشێن كورد دەورەك ئەرێنی هەبوو د ئەنفال كرنا 8000 بارزانیان و ئەو ستەما كو جاشان ژ بارزانیان ڕا كر، هێزا سەربازی یا بەعس نەكرو ڕەنگە نها زۆر كەسێت پاشماێ ئەنفاڵی ب مەڕا بن و ئەم و هون هنەك ژ وان بناسین كو ڕەنگە یێن بووینە كاربدەست وب ناڤ لیدەرێن ڤی میللەتی و خوەدی دەستهەڵاتەكیش بن.
ئەڤە كورتییەك بوو لسەر ئەنفال و جینوساید و كومكوژیا ب هەزاران زەلام و ژنێن كورد، زێچ و زارویێن كو تازە ژ دایك بووی و كەسێن دان عەمرێن ب كوپال و ئافرەتێن زەوجی كو تازە ببوونە بووك.
چوو گومانەك نینە كو ئەنفال ناسنامەیا كوردە کو چووجار نایێ ژ بیر کرن و پڕ گرنگە و دڤێت كو هەر تاکەكێ كورد ڤێ چیڕوکێ بزانبە و بینە بەرچاڤێ خۆە، ژ بەر کو ئەڤ کریارا دڕندە،کڕیارەکە كو ب دۆسیەڤە، ب بەلگەهان ڤە چویە دناڤا دیروكا کورد و دیروكا جیهانا چەند ملیار سالیدا ب تایبەت کو جیهان پێڕە د ئاخڤیت، ئەنفال بوویە دیروكەك کو هەناڤا خەلكێ وەلاتێن بیانی هەژاندییە ، ڤێجا دڤێت كو چوو جار و چوو جار ژ بیر نەکەین و هەردەم ئەڤە بەر چاڤێ مە بمینیت و ژبلی دیروكو ناسنامەیا كوردان ببیت بیرەوەری و یادگارا تالا ژیانا میللەتێ كورد.
ڕژیما بەعس دڤیا کو کوردان ژ ناڤ ببەت و نەهێلیت لێ پا ئیڕو کورد شاهدێ وێ چەندێە كو ئەو ب خوە ژناڤ چوویە و بهێنا چەپەلا ستەم و زولما وی ئا نها ژی ئیڕو ئەم ئێ دبینین کو ئیراقا عەزیم دناڤا چ کاودانەكا دژوار كەتیە و چ رویدانێن ئەنتیكە ئێ هەمی ڕوژێ ڕویددەت ژ تەقینا و پەقینا ژ کۆشتن و دزی و ڕەڤاندنا، ژ نادادپەروەری و نەپاراستی بوون و نە هێمناهیێ، حووکمڕانیەک لەرزوك و دەمدار، كو ڕەنگە ئا ل هەر ئان و سات و دەمەك بكەڤت .پشتی دەرباز بوونا پتر ژ 19 سالا هێش ئەو وەڵاتێ وێرانێ جهێ دەستێ سەدام نەهاتیە سەرخوە ژ بەر كەرب و كین و نا ڕەوشەنبیریا وی گەلێ كو سەدام چێكری و پەروەردە كری لەوما كورد دبێژیت (هەڕ زالمەکی ، زەواڵی خوە هەیە)ئەمریكا بوو زەواڵی سەدام و دیكتاتوریەتا وی و ئیراق و نەتەوەیا ئیراقێ لێك جودا كر، ڤێجا ئەم دبێژین كوردو تە های ژ خوە هەبت نەكەڤی داڤا و ڤێجارێ تو ب خوە نەبە زەواڵی زوڵما خوە و ژ دیروكێ ژ خوە ڕە عەقل وەرگره و ئەوا ب سەرتەدا بووری ئا باب و كالان ژ بیر نەكە و نەبە زەواڵی سەرێ خوە.

ئەڤ هەمیشكا من گووتن،ئەڤە نەشیرەت و نە ئاموژگاریە، بەلكو ئەز ل ڤێڕەدا دبێژم و دنڤیسم ژ بەر كو ئەنفال و كیمیا باران و خوینا شەهیدا قەت ب هەدەر ناچیت و دڤێت وەلاتێن ب هێز ڤێ بزانن و بەر چاڤ بگرن نەك ب بتنێ دێ روژا ڕەشا ئەنفالێ بهێت بیرا وان. هیڤییە كو ب ئەنفال و کیمیاباران و هەرچی زولم زورداریا كو ل کوردان هاتیە کرن ببیتە ئەگەرا سەربخوەبوونا دەولەتەك بناڤێ كورد و بو هەمی جیهانێ دیار بیت کو ب ڕاستی ژی کورد خوەدی دیروک و خوەدی هەولوێستن و خوەدی هەموو ڤان تشتانەن و دڤێت كو جیهان بزانبە كوردان ژی مافێ خوە هەیە كو مینا هەر وەڵاتەك دی بژین و سەربلند بن.

((-2022))