بیرەوەرییا (٦١) ساڵییا سەرھڵدانا شۆڕەشا مەزن یا ئەیلوولێ ل تەڤایا گەلێ کوردستانێ پیرۆز بیت
وەلید نورالدین بوزو هرکی:
بەری (٦١) ساڵا، ل ڕۆژەکا وەکی ئەڤڕۆ، ل ڕێکەفتی (١١)ـی ئەیلوولا ساڵا (١٩٦١)ـێ شۆڕەشا مەزن یا ئەیلوولێ ب سەرکردایەتییا ڕێبەرێ کوردان [مەڵا مستەفا بارزانیێ نەمر] و ب پێشڕەوییا (پارتی دیموکراتی کوردستان) ل دژی ڕژێما وی دەمی یا عێراقێ ب سەرۆکاتییا زەعیم [عەبدولکەریم قاسم] سەرھڵدا و بارزانیێ نەمر شیا خەلکێ کوردستانێ ب ھەمی ئایین و نەتەوەیێن جوداڤە ژ زاخۆ ھەتا خانەقین ل دەوروبەرێن شۆڕەشێ کۆم بکەت، و ڕۆژ بۆ ڕۆژێ ـژی باوەڕییا خەلکی ب بارزانی و شۆڕەشێ بھێزتر دبوو.
پشتی کو ل ساڵا (١٩٥٨)ـێ [عەبدولکەریم قاسم] کۆدەتایا سەربازی ئەنجام دای و ڕژێما شاھانە ل عێراقێ ھاتە گوھۆڕی بۆ ڕژێما کۆماری، سۆزدا ب پێدانا مافێن ملەتێ کورد و داخاز ژ بارزانی کر ڤەگەڕێت، لێ پشتی سێ ساڵا، عەبدولکەریم قاسم و ڕژێما وی ژ دانپێدان کرنا مافێن کوردان پەشێمان بوون ژئەگەرێ پەشێمان بوونا ڕژێما عێراقێ ژ سۆزێن خۆ، ژبەرھندێ بارزانیێ نەمر دەستپێکرنا شۆڕەشا ئەیلوولێ ل دژی ڕژێما عێراقێ و قاسمی ڕاگەھاند.
شۆڕەشا مەزن یا ئەیلوولێ کو ب سەرکردایەتییا بارزانیێ نەمر ل دژی زوڵم و زۆردارییا داگیرکەران سەرھڵدا، ددەمەکیـدا بوو کو تاریاتیێ و بێ ھیڤی بوونێ پەڕێ خۆ یێ ڕەش بسەر ئاخ و خەلکێ کوردستانێ ـدا کێشا بوو، و دوژمنێن مە ژ ھەمی ڕەخاڤە مژویلی نەھێلان و ژناڤبرنا ملەتێ مە بوون، لێ چریسکا ئاگرێ ڤێ شۆڕەشێ بوو کو ھیڤییەکا نوی دا ملەتێ مە و بیە ھێڤێنێ ئاڤاکرنا دەستکەفتێن نوکە یێن کوردستانێ.
شۆڕەشا ئەیلوولێ ب (٩) ساڵان شیا چۆک ب ڕژێما عێراقێ ب دانیت و نەچار بکەت دانپێدانێ ب مافێن گەلێ کوردستانێ بکەت، ب ڤێ چەندێ ـژی ئارمانجا شۆڕەشێ کو حوکمێ خۆڕێڤەبەریێ (ذاتی) بوو بۆ کوردستانێ بدەستڤە ھات و سەرکەفتی بوو، ل ڕێکەفتی (١١)ـی ئادارا ساڵا (١٩٧٠)ـێ، سەرکردایەتییا شۆڕەشا ئەیلوولێ و ڕژێما عێراقێ ڕێککەفتنەک ئیمزا کر، کو تێدا دانپێدان ب مافێن سیاسی و ئابووری و ڕەوشەنبیری یێن گەلێ کوردستانێ کربوو و سیستەمێ حوکمێ خۆڕێڤەبەریێ دچارچۆڤێ عێراقێ ـدا بۆ کوردستانێ ھاتە دامەزراندن.
پێشمەرگێن ئەیلوولێ ژبەرکو بیروباوەڕا وان یا کوردپەروەرانە و نیشتمانپەروەرانە بوو ب چەکێن خۆ یێن سادەژی تەنەزول بۆ وێ ھێزا مەزن نەکر چونکی وان ئارمانجەک ھەبوو، شۆڕەشا ئەیلوولێ نێزیکی (١٥) ساڵا ڤەکێشا و تێدا چەندین دەستکەفتێن نەتەوەیی و نیشتمانی بۆ خەلکێ کوردستانێ بدەستڤەئینا.
بارزانیێ نەمر سەرکردایەتییا شۆڕەشێ دکر، شۆڕەشا ئەیلوولێ بۆ ئێکەم جار حکۆمەتا عێراقێ نەچار کر کو دانوستاندنێ دگەل سەرکردایەتییا کورد بکەت، گرنگترین دەستکەفتێن شۆڕەشێ ژی بڕیارا (١١)ـی ئادارێ بوو، کو بیە بناغێ ھەمی دانوستاندنێن دی یێن کوردا دگەل ڕژێمێن ئێک لدویف ئێکێن عێراقێ، کو ئەڤە دەستکەفتەکێ گەلەکێ مەزن بوو، ھەتا نوکەژی گەلێ کورد شانازیێ پێدکەت، دگەل وێ چەندێ سەرکردایەتییا شۆڕەشێ پەیوەندی دگەڵ پترییا وەڵاتێن جیھانێ ھەبوو ب تایبەتی ئێکەتییا سۆڤیێت، ژبەرھندێ شۆڕەشا ئەیلوولێ داینەمۆیەک بوو ژبۆ کو ب وێ ڕێکێ گەلێ کوردستانێ ژ زوڵم و زۆرداریێ ڕزگار ببیت و نەکەڤیتە بن دەستێ چەپۆکییا بیانییا.
شۆڕەشا ئەیلوولێ شۆڕەشەکا سەرانسەری یا گەلێ کوردستانێ بوو کو ھەمی جھ و دەڤەڕ و گوند و باژێڕێن کوردستانێ ڤەگرت، شۆڕەشێ ژ زاخۆ ھەتا خانەقین کورد کرنە ئێک، وەرچەرخانەکا دیرۆکی بوو ل شێوازێ خەباتێ دا، شۆڕەشا ئەیلوولێ مۆراڵ و باوەڕی دا ملەتێ کورد و ئارمانجا وێ ڕزگار کرنا وەڵاتی و سەربخۆیی یا کوردستانێ بوو.
دھەمان دەم ـدا شۆڕەشا ئەیلوولێ، شۆڕەشەک بوو کو ھەمی ئایین و مەزھەب تێدا پشکدار بوون ژ مەسیحییا و ئێزدی و موسڵمان و پێکھاتەیێن نەتەوەیێن تەڤایا کوردستانێ ژ ئاشووری و کلدان و تورکمان و ھەمی پێکھاتەیێن دی یێن کوردستانێ. دشێین بێژین کو شۆڕەشا مەزن یا ئەیلوولێ ئێک بوو ژوان شۆڕەشێن گرنگ و ڕویدانێن بھادار کو دۆزا ڕەوایا گەلێ کورد بۆ جیھانێ دایە نیاسین. ژلایێ ھەرێمی ـڤە ئەو سیاسەتا کو وەڵاتێن دەڤەڕێ جێبەجێ دکر، دەنگڤەدانەک ھەبوو بۆ وان وەڵاتان بۆ سەر ژنوی ڤەژاندنا بزاڤا ڕزگاریخوازا گەلێ کورد دڤان دەولەتان ـدا. شۆڕەشا ئەیلوولێ شییا ڕووبەرەکێ زۆر و بەرفرەھ ژ ئاخا کوردستانێ ئازاد بکەت و دوان دەڤەڕێن ئازاد کری دا دەستھەڵاتەکا کوردی یا شۆڕەشگێڕ دابمەزرینیت کو ڕەوایەتی و شەرعییەتا خۆ ژ دەستھەڵاتا شۆڕەشێ وەرگرتییە.
شۆڕەشا ئەیلوولێ ئێکەم شۆڕەش بوو کو سنوورێن ناوچەگەریێ دەرباز بکەت و ھەمی دەڤەڕێن کوردستانێ ڤەگریت، ھەروەسا ئێکەم جار بوو ھەمی تەخ و چینێن کوردستانێ دشۆڕەشەکێ ـدا کۆم ببن و بۆ ئێک ئارمانجی تێکۆشینێ بکەن، ژبەرھندێ ئەو دەستکەفتێن کو ئەڤرۆ بدەستڤە ھاتی ب ساناھی بدەستڤە نەھاتینە، بەڵکو ب سەرھڵدانا شۆڕەشا ئەیلوولێ و شۆڕەشێن دی بدەستڤە ھاتینە.
ئەڤرۆکە ژ ئەنجامێ خەبات و تێکۆشین و قوربانیدانا سەرکردێ کوردایەتیێ جەنەراڵ [مەڵا مستەفا بارزانیێ نەمر] و فەرماندە و پێشمەرگێن شۆڕەشا ئەیلوولێ و شۆڕەش و ڕاپەرینێن دی یێن کوردستانێ، کوردستان خودان پێگەھ و قەوارەیێ خۆ یێ سەربخۆیە و، خودان پەرلەمان و حکۆمەت و سەروەرییا خۆیە، و خودان ماف و دەستکەفتە، و خودان پێگەھەکێ گرنگ و مەزن یێ سیاسی و ئابووری و ڕەوشەنبیری ـیە ل ناڤخۆ و دەرڤە و ب بەراورد دگەل سەردەمێ بەری شۆرەشێ و سەردەمێ شۆرەشێ و پشتی نسکۆیێ ژی، نوکە ھەرێما کوردستانێ خودان پێگەھێ خۆ یێ تایبەت و گرنگ و مەزنە ل دەف پترییا وەڵاتێن جیھانێ و ل گەلەک پرسێن چارەنوسسازژی دا ناڤەندا بڕیاردانێ و ئێکلا کرنا پرس و کێشە و ئاستەنگ و گرێکانە.
نوکەژی جەنابێ سەرۆک بارزانی درێژە پێدەرێ بدەستڤەئینانا وان ماف و ئارمانجانە کو بابێ وی [مەڵا مستەفا بارزانی] خەبات و شۆڕەش بۆ کری، ھەمی شیانێن خۆ بۆ ب ئەنجام گەھشتنا ئەزموونا کوردستانێ و برەودان ب دیموکراسیێ و پاراستنا پێکڤەژیانا ئایین و نەتەوەیان و زامنکرنا دەستکەفتێن وانایە، ھەتا وێ ڕۆژا کو کوردستان دگەھیتە کەنارێن
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.