ده‌ستورێ سوریا ل ژێر په‌یاما ئیسلامیه‌تا توركی هاتیه‌دانان و بنپێکاری ل پروسه‌یا دیموکراسی هاتیه‌کرن
( عومه‌ر توفی )
وه‌لاتێ سوریا پشتی گرنگترین و مه‌زنترین قوناغا مێژووی توماركری و دوماهیك ب ده‌ستهه‌لاتا پتر ژ نیف سه‌دده‌یا حكومرنیا پارتی ( به‌عسی سۆسیالیستی عه‌ره‌بی ) و روخاندنا به‌شار ئه‌سه‌د هاتیه راگه‌هاندن و ده‌ستهه‌لات ب شێوه‌کێ ئوتوماتیکی هاته راده‌ستکرن بو ده‌ستێ گروپه‌کێ ئوپوزسیونێ و كورسیكا ده‌ستهه‌لاتێ وه‌رگرت و هه‌مان ده‌‌م ئهڤ گروپه به‌ری نوكه د ئاستێ نیف‌ده‌وله‌تیدا وه‌كی رێكخراوه‌كا تیرورستیی هاتیه پولین كرن و ب سه‌ركردایه‌تیا ( ئه‌حمه‌د شه‌رع )ی ئهڤ گروپه دامه‌زراندیه ٫
به‌لێ هه‌تا نوكه هند یاا ب ساناهی نینه بدروستی به‌حس ل ئه‌وێ سیاسه‌تێ بکه‌ین ئه‌وا احمد شه‌رع برێڤه‌دبه‌ت جونکی ئه‌وا نوکه ئه‌م ب چاڤ دبینین و هه‌مبه‌ر کرن دگه‌ل ئه‌وا به‌ری نوکه شه‌رعی ئه‌نجام دایی هند یاا جودا نینه و لدیف پیڤه‌ره‌کێ وه‌ر‌چه‌رخانیا راتیكالیدا كۆ ل سێكته‌رێ كومه‌لایه‌تی و سیاسی و ئابووری و ره‌وشه‌نبیری …هتد بخوڤه گرتی و دناف گیانه‌كێ ئایدولوژیدا و هه‌روه‌سا هند یا ب ساناهی نینه ئه‌م میتودا خۆ بداینه لسه‌ر ئاینده‌یێ سوریا ئایا دێ ب چ شێواز سیسته‌مێ حکومرانیێ هێته ئاماده‌کرن جونکی نوکه دا سوریا که‌فتیه دناف چوارچوڤه‌كێ نه‌دیار دا و ده‌ستور هاته دامه‌زراندن و ئهڤ ده‌ستوره بویه مه‌زنترین به‌ربه‌ست به‌رده‌م پیڤه‌رێ دیمورکراسیێ ل وه‌لاتیدا و بنپێکاریه‌کا مه‌زن ل مافێ پێکهاتێن سوریا هاتیه‌کرن و ئهڤ ده‌ستوره کاریگه‌ری لسه‌ر ئه‌نجام دانا شه‌رێ تائیفی دکه‌تن و تایبه‌ت ئهو سیاسه‌تا ئه‌ڤرۆكه كۆ ناوچه‌كا وه‌كی روژهه‌لاتا ناڤین تێدا دنالیت و بارودوخهکێ ئالۆزێ سه‌رتاسه‌ری بخوڤه گرێدایی و سیسته‌مێ بریاردانێ و هه‌لویستێ نوكه ئه‌م دبینین كۆ بویه ئه‌گه‌رێ هندێ پرسا سیسته‌مێ امر واقعی ( دیفاكتو )ی لده‌ف ده‌ستهه‌لاتا ده‌مكی و ڤه‌گوهاستیا ب سه‌روکایه‌تیا ئه‌حمه‌د شه‌رعی بخوڤه‌گرتیه و ده‌ستهه‌لات که‌فتیه به‌رده‌م ئه‌زموونه‌كا گرنگ و به‌رپرسیاره‌تیێدا ژبۆ دیاركرنا ئاینده‌یێ سوریا و ئاڤاكرنا بنیاتێ وه‌لاتی ژبۆ پێنچ سالێن داهاتوو .
و هه‌که ئه‌م هزر د خاله‌كێ دا بكه‌ین كۆ سوریا نوکه بویه گوره‌پانا ململانه‌یا سیاسی و ئابووری و وزه و ئه‌منی ..هتد دناڤبه‌را وه‌لاتێن نیف‌ده‌وله‌تی و هه‌رێمایه‌تی و هه‌ر وه‌لاته‌ك لدیف هزر و ئایدولوژیا خۆ کار دگه‌ل پێگه‌هێ سوریا دکه‌ت و كار دكه‌‌ن كۆ پێگه‌هێ خۆ ل سوریا نویدا قائیم بكه‌ن ٫ و ئه‌گه‌ر نموونه‌كێ بده‌ینه دیاركرن ده‌رباره‌ی بهێزبونا هه‌ژموونا وان وه‌لاتێن هه‌رێمی و به‌رفره‌هه کرنا جوگرافیا وان دناف ئاخا سوریا دا وه‌کی ده‌وله‌تا توركیا هه‌ر ژ سالا ( ۲۰۱٥ )ێ هه‌تا نوکه کاردکه‌ت لسه‌ر داگیرکرنا رۆژئاڤایێ سوریا و نوکه ژیی به‌رده‌وامه لسه‌ر هه‌مان ئایدولوژیا خۆ و پشتی ژناڤچوونا رژێما به‌شاری تورکیا کار لسه‌ر سیسته‌مه‌کێ نویی دکه‌ت خو ب جێهگورێ ئیرانێ و روسیا دده‌ته دیارکرن و هه‌مان شێوه ئیسرائیل شی ناوچه‌یا باشورێ و روژئاڤایێ سوریا داگیركریه و کار دکه‌تن لسه‌ر دروستکرنا پرۆژه‌کێ نویی بناڤێ ( پروژێ داودی )یه و ئهڤ پروژه د به‌رژه‌وه‌ندیا ئیسرائیلێ دایه و تورکیا ب هه‌می شێوه‌یان دژی ئه‌فی پرۆژه‌یی راوه‌ستیایه جونکی ئهڤ پرۆژه‌یه نه‌خشه کێشانه‌کا نویی دناڤبه‌را سنورێ سوریا و عێراقێ و ئیسرائیلێ دکێشیت و هه‌تاکۆ به‌رزایێن جولانێ و ئهڤ پروژه دێ هه‌رێمه‌کا نویی دناف چه‌رگێ سوریا دا ئاڤاکه‌ت و تورکیا ئه‌فێ پێنگاڤێ وه‌ك هه‌ره‌شه‌یه‌کا لسه‌ر وه‌لاتێ خۆ دبینین ژ رویێ هه‌ره‌شه‌کرنا ستراتیژیا ئاسایشا ئه‌منی ل وه‌لاتێ خو دبینیت ٫ و ئهڤ جه‌نده دبیته ئه‌گه‌رێ هندێ هه‌ڤسه‌‌نگیا سه‌قامگیریا سیاسی و ئێکپارچه‌یا سوریا بکه‌فیته د قوناغه‌کا نه‌دیار دا له‌وانێ نوکه دا پێگه‌هێ سوریا نویی لسه‌ر ئاستێ هه‌رێمایه‌تی و نیف‌ده‌وله‌تی دناف وه‌رچه‌رخانه‌یه‌کا هزریدا و دابه‌شکرنێدایه چ لسه‌ر ئاستێ په‌یوه‌ندیێن راسته‌وخو یان نه راسته‌وخو ژبۆ دارشتنا ئاینده‌یا سیاسه‌تا سوریا .
و بێگومان ئهو پێنگاڤێن دهێنه هاڤێتن ژلایێ ده‌ستهه‌لاتا ده‌مکی بویه ئه‌گه‌رێ هندێ بارودوخهکێ ته‌نگه‌ژێ ژبۆ وه‌لاتی بهێته ڤه‌گوهاستن و پیاده‌کرنا سیسته‌مێ بازارسازیێ ژ رویێ ( سیاسی و کومه‌لایه‌تی و ئابوری …هتد )دا دناف چه‌رگێ سوریا لاواز بیت و ئهڤ پیڤه‌ره کار لسه‌ر سێکته‌رێ حکومرانیێ دکه‌ت جونکی ئهو پێنگاڤێن نوکه ئه‌م دبینین ژبۆ پاشه‌رۆژا سوریا زۆرا مه‌ترسیداره وه‌کی دامه‌زراندنا ( کونگرێ دیالۆکا نیشتمانی کومارا عه‌ره‌بی سوریا و هه‌موارکرنا ره‌شنڤیسا ده‌ستوری ) ئهڤ هه‌ردوو پرسه جوینه دناف قالبه‌کێ مه‌زهه‌بی و ئاینده‌یا ستراتیژیا دیمه‌شقێ ئێخستیه به‌رده‌م ئه‌زموونه‌کا نه چاڤه‌رێکری دا و دڤێت ل ڤێره چه‌خت لسه‌ر خاله‌کا گرنگ بکه‌ین کۆ پشتی ژناڤچوونا رژێمێ ب شێوه‌کێ راسته‌وخو کلیکا سیسته‌می سیاسی و سه‌بازی و یاسای …هتد یا کومارا عه‌ره‌بی سوریا که‌فتیه دناف ده‌ستێ ده‌ستهه‌لاتا تورکیا و ده‌ستهه‌لات وه‌کی خۆ برێڤه‌دبه‌تن جونکی نوکه دا و ژ هه‌ر ده‌مه‌کێ دیی پێگه‌هێ سوریا گه‌له‌ك یاا گرنگه ژبۆ ده‌وله‌تا تورکیا ل رویێ سیاسی و جوگرافی و ئه‌منی و ئابووری ..هتد ٫ جونکی تورکیا به‌رده‌وام کار دکه‌ت داکۆ ئه‌زموونا خو یا ( سیاسی و یاسای ) هه‌مبه‌ری سوریا ئه‌نجام بدده‌ت و ئهو ئه‌تیکێتێن هزرا سیاسی و دیموکراسی ئه‌وا ژلایێ ده‌ستهه‌لاتا سوریا دهێته په‌یره‌و کرن ئه‌گه‌ر هه‌ڤشێوه‌ی ده‌ستهه‌لاتا تورکیا بیت ژبۆ ئه‌ڤێ جه‌ندێ دڤێت چ شك و گومان بوو چ لایه‌ن و پارتێن سیاسی دروست نه‌بیت جونکی ئهڤ پێنگاڤه دێ کاریگه‌ریه‌کا مه‌ترسیدار لسه‌ر پاشه‌رۆژا گه‌لێ کورد دروست که‌تن چ لسه‌ر ئاستێ باکوری یان رۆژئاڤا یان هه‌ر چوار پارچێن کوردستانێ ٫ و تایبه‌ت پشتی ئهو رینشتنا دنافبه‌را ره‌جب ته‌یب
و پشتی مایتێکرنا و ده‌ستوه‌ردانێن ده‌ستهه‌لات تورکیا دناف کاروبارێن سوریا دا ده‌ستور هاته هه‌موارکرن ل ژێر چاڤدێریا ده‌ستهه‌لاتا تورکیا دا و په‌یاما ( ئیسلامیه‌تا تورك ) دناف ده‌ستوریدا هاته بنهه‌جکرن و بناغێ بریاردانا یاسایی که‌فتیه لبن ده‌ستێ شه‌رعیدا و ئهڤ ده‌ستوره ب هه‌می شێوه‌یان بنپێکاریه‌کا مه‌زن دناف پێگه‌هێ دیموکراسیدا دروست‌کریه و بویه ئه‌گه‌رێ هندێ رێکه‌فتنا هه‌شت خالی ئه‌وا دناڤبه‌را احمد شه‌رع و مزلوم عبدی به‌ره‌‌ف قوناغه‌کا نه‌دیار بچیت و ئه‌گه‌ر ب شێوه‌کێ واقعی بده‌ینه دیارکرن ٫ کۆ ئهڤ رێکه‌فتنه ته‌نها ژبۆ هندێ بویه داکۆ په‌رده‌پوشکرن ژبۆ رویدانا پارێزگه‌ها لازقییه بهێته دانان و ئهڤ رێکه‌فتنه ل ژێر چاڤدێریا ئه‌مریکا و فره‌نسا هاته سه‌رهلدان و ئهو ده‌مێ ژبۆ راگه‌هاندنا ئیمزاکرنا رێکه‌فتنێ هاتیه دیارکرن ته‌نها د به‌رژه‌وه‌ندیا احمد شه‌رعیدا بوو و ئهڤ رێکه‌فتنه د قوناغه‌کا وه‌سا دا بوویه کۆ نها دا سوریا دناف قه‌یرانه‌کا جیوسیاسیدا دنالیت ٫ دێ کاریگه‌ری لسه‌ر خاله‌کا دیکه که‌تن کۆ لڤێره ئاماژه پێ بده‌ین ئه‌رێ مافێ کوردان رێکه‌فتنه‌کا ب ئه‌فی شێوه‌ی پاراستیه ژبۆ ئاینده‌یی جونکی خالێن ئه‌ڤێ رێکه‌فتنێ دڤێت نه‌خشه رێکه‌كا ستراتیژی هه‌بیت ژبۆ چاره‌سه‌رکرنا پرسا کوردان دناڤبه‌را رۆژئاڤایێ سوریا و حکومه‌تا دیمه‌شقێ دا و چاره‌سه‌رکرنا ئه‌وان کێشێن که‌فتینه به‌رده‌م ده‌ستهه‌لاتا سوریا ..
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.