ده‌وله‌تا تورکیا که‌فتیه به‌رده‌م ڕاستڤه‌کرنا سیسته‌مێ سیاسیی و گوهۆڕینا پرۆسه‌یا دهستههلاتا جێبه‌جێکرنێ ل ڕویێ یاسایا بڕیاردانێ
عومەر توڤی
ده‌وله‌تێن جیهانی به‌رده‌وام پێگه‌هێ خۆ یێ دیموکراسی و سیاسی ب رێکا بنه‌ما و یاسا و رێسایێن نێڤده‌وله‌تی دپارێزن و ئهڤ ئایدولوژیه كاریگه‌ریا خۆ ل سه‌ر سه‌قامگیریا ستراتیژیا وه‌لاتیی بخۆ هه‌یه چ دئاستێ نافخویی یان ده‌رڤه دابیت و توركیا ئێك ژوان وه‌لاتێن كاریگه‌ر و روله‌كێ کارا و یێ گرنگ ل رۆژئاڤایی و رۆژهه‌لاتا ناڤیندا هه‌بوویه کۆ دبوارێ سه‌قامگیریا سیاسی و ئابووری و ئه‌منی …هتد و هه‌مان ده‌م توركیا كاریگه‌ریه‌كا بهێز لسه‌ر ژینگه‌ها ده‌وروبه‌رێن خۆ کریه دبیاڤێ ستراتیژیی و په‌یوه‌ندیێن نێڤده‌وله‌تیدا ٫و تایبه‌ت ئه‌و پرسا ژبۆ سه‌قفا جیوسیاسی کۆ ژبۆ ده‌ڤه‌رێ دهێته راکێشان و ئهڤ جه‌نده ژبۆ تورکیا گه‌له‌ك یاا گرنگه و تورکیا ژ رویێ جوگرافی ڤه دكه‌فته دناف وه‌هما هێرشێن هه‌مه‌لایه‌نه‌دا ئه‌وێن د ئاستێ گه‌مه‌رویێن هشكاتی و ده‌ریاییدا دهێنه ئاراسته‌کرن و جوگرافیا تورکیا دابه‌شبوویه دناڤبه‌را دوو ئاستێن جیوستراتیژییدا ئه‌وژی ئاستێ ( رۆژئاڤا و رۆژهه‌لاتا ناڤین ) و ب هه‌بوونا به‌رژه‌وه‌ندیێن خۆ یێن سیاسی هه‌ردوو ئاست ب هه‌ڤرا گرێداینه کرینه دناف ئێك قالبدا .
پشتی هاتنا پارتا داد و گەشەپێدان بناڤێ ( ئاکپارتی یان ئه‌که‌په ) و ئهڤ پارته ب سهروکایهتیا ( ره‌جب ته‌یب ئهردوغان ) ل سالا ( ۲۰۰۱ )ێ هاتیه دامه‌زراندن و ئهردوغان ب هه‌بوونا ئه‌ڤێ پارتێ ل سالا ( ۲۰۰۳ ) گه‌هشته کورسیکا ده‌ستهه‌لاتێ و دهستههلاتا تورکیا ب رێکا سیاسه‌تا خو یاا نافخویی و ده‌رڤه ئانکۆ دئاستێ دبلوماسی و په‌یوه‌ندیێن نێڤده‌وله‌تیدا ڕۆله‌کێ سەرەکی هه‌بوویه د به‌رامبه‌ری ئه‌وان کار و چالاکیێن ئه‌وێن ل ڕۆژهەلاتا ناڤین دهێنه رێکخستن جونکی ده‌وله‌تا تورکیا پشتی دابرینه‌کا زۆرا توند یاا ئه‌منی و سیاسی و ئابووری و ستراتیژی ..هتد ل ناڤخویا وه‌لاتیدا هاتیه سه‌رهلدان کاریگه‌ریا خۆ لسه‌ر وه‌لاتێن هه‌رێمي ژیك هه‌بوویه ٫ و ئایدولوژیا سیاسه‌تمه‌دار و کارێکته‌رێن تورکیا وه‌سا دده‌نه دیارکرن کۆ پشتی ئهردوغان گه‌هشتیه کورسیکا ده‌ستهه‌لاتێ پێگه‌هێ تورکیا گه‌هشتیه دناف هاوکێشه و بالانسه‌کا نویی یا سیاسی ل ڕۆژهەلاتا ناڤیندا و ده‌ڤه‌ر که‌فته به‌رده‌م هاوسەنگی و بالانسه‌کا جودا کۆ لسه‌ر ده‌ستێ جه‌ند وه‌لاته‌کێن هه‌رێمیی دهێته بکارئینان و د هه‌مان سالدا سەرکرده‌یێن دهستههلاتا تورکیا ب په‌رۆشه‌کا بهێز کار کریه ژبۆ چه‌ختکرن لسه‌ر پاراستنا بهایێ دیموکراسی – سیاسی ل ناڤخویا وه‌لاتیدا و داکۆ روله‌کێ گرنگ پەیڕەو بکه‌ن و تایبه‌ت ل ده‌ڤه‌ره‌کا وه‌کی رۆژهه‌لاتا ناڤین به‌رده‌وام گورانکاریێن ستراتیژی و چیوپولوتیکی لێ دهێنه ئه‌نجام دان ٫ و ئهڤ پیڤه‌ره وه‌کی ناڤه‌نده‌کا گرنگ هاتیه دیارکرن و تایبه‌ت ئه‌و ده‌وله‌تێن مه‌سه‌له‌یێن جۆراوجور دا کار که‌ن به‌رده‌وام گەشه‌یه‌کا مه‌زن بخوڤه‌دبینین ژبۆ پاراستنا به‌لانسا په‌یوه‌ندیێن خو یێن نێڤده‌وله‌تی و دبلوماسی دناف چه‌رگێ روژهه‌لاتا ناڤیندا و ئهڤ په‌یوه‌ندیه به‌رده‌وام ژلایێ وه‌لاتێن نێڤده‌وله‌تیڤه چه‌خت لسه‌ر هاتیه‌کرن ژبۆ دیارکرنا رولێ تورکیا ل ده‌ڤه‌رێدا و بێ گومان دیارکرنا ئاست و رولێ تورکیا ته‌نها ژلایێ ئابووری و سیاسیڤه نینە جونکی تورکیا ئه‌ڤرۆکه کار لسه‌ر پرسه‌کا دیی یاا گرنگ دکه‌ت ئه‌وژی پاراستنا پێگه‌هه و ئاسایشا ده‌وله‌تا تورکیا دکه‌ت و تورکیا به‌رده‌وام وه‌سا خو ئینایه پێش کۆ وان پێگەهه‌کێ گرنگ هه‌یه ل رویێ ستراتیژیی دگه‌ل وه‌لاتێن ئه‌قلیمیدا .
هه‌که ئه‌م به‌حس ل گورانکاریا پروسێسا ده‌ستهه‌لاتێ بکه‌ین زۆرا گرنگه جونکی ئه‌و لایه‌نگرێن به‌رده‌وام بانگه‌شه‌یا پروژێ گورانکاریا سیسته‌مێ سه‌روکایه‌تیێ دکه‌ن وه‌سا هزر دکه‌ن کۆ پێتڤیه سیسته‌مێ سهروکایهتیا ده‌وله‌تێ بهێته سه‌ر راست‌کرن ژبه‌رکۆ ئه‌زموونا دیموکراسی دناف دیمه‌نه‌کێ سیاسی و ره‌وشه‌نبیری و سیراتیژیا ل ده‌وله‌تێدا توشی شکه‌ستنه‌کا مه‌زن بوویه ٫و ژلایێ سهروکایهتیا کوماری و ئه‌و دهستههلاتا ژبۆ جێبه‌جێکرنا یاسایێن گشتی ته‌رخان کرین جونکی ئهگهر دهستههلاتا جێبه‌جێکرنێ دناڤبه‌را هه‌ردوو سه‌روکایه‌تێن ( په‌رله‌مان و کومار )ی بهێته ژێك جوداکرن وێگاڤێ دێ جوداهی که‌فتیه دناف دهستههلاتا یاسادانانێ و دادوه‌ری و جێبه‌جێکانێدا ژیی و دێ ئهڤ جه‌نده بیته ئه‌گه‌رێ هندێ سه‌ر و سیمایێ په‌رله‌مانی بهێز بکه‌فیت جونکی ل رویێ یاسای و سیاسیڤه وه‌سا هاتیه دیارکرن کۆ ده‌ستهه‌لات ژلایێ گه‌ل دهێته هه‌لبژارتن و دڤێت ده‌ستهه‌لات خو ژبۆ خزمه‌تا گه‌لی ته‌رخان بکه‌ت و نابیت ده‌ستهه‌لات لژێر خزمه‌تا به‌رژه‌وه‌ندیێن تاکه‌که‌سی و تاکره‌ویی و تاك حزبی بهێته بکارئینان و ئهڤ جه‌ندی دێ بیته ئهگهر هندێ پێگه‌هێ دیموکراسی ل وه‌لاتی لاواز بیت .
ئه‌و بابه‌تێ من ل ناڤهاتی به‌حس کری ده‌رباره‌ی گورانکاریا سیسته‌مێ دهستههلاتا جێبه‌جێکرنێ ل سالا ( ۲۰۱۷ )ێ هه‌ول هاتنه‌دان به‌لێ ئهڤ پێنگاڤه دبه‌رژه‌وه‌ندیا ده‌ستهه‌لاتێدا هاته ئێکلاکرن و ده‌ستور هاته هه‌موارکرن و ب رێکا زورینه‌یا په‌رله‌مانتاران سه‌ر ب ده‌ستهه‌لاتێ ڤه ئهڤ پرسه هاته په‌سه‌ند کرن و ئه‌رکێ دهستههلاتا جێبه‌جێکرنێ ب ته‌مامی که‌فته دناف ده‌ستێ سه‌روك کوماریدا و بلا ژبیر نه‌که‌ین ئهڤ هه‌وله ب ریفراندومه‌کا جه‌ماوه‌ری دهێته ئه‌نجام دان ٫ بێ گومان پشتی گورانکاری د سیسته‌مێ سیاسه‌تا تورکیا هاتیه‌کرن پروسێسا یاسادانان و بریاردانێ ژلایێ سهروکایهتیا په‌رله‌مانی توشی قه‌یرانه‌کا مه‌زن بوو و لدیف هەموارا دەستوریی کۆ سیستەمێ سەروکایه‌تیێ وه‌سا هاتیه داڕێشتن دڤێت بابه‌ت دڕوانگەهه‌کێ پێتڤیدا بڕیار لسه‌ر بهێته‌دان و دڤێت بریار یاا زاڵ بیت لسه‌ر ئه‌وان قەیرانێن دناف سیستەمێ سهروکایهتیا پەرلەمانیدا دروستبوین جونکی دڤێت ئهڤ قه‌یرانا سیاسی دناف پهرلهمانیدا هاتیه سه‌رهلدان ب هه‌ر حالك هه‌بیت بهێته چاره‌سه‌رکرنا داکۆ جاره‌کا دیی بالانسا په‌یاما دیموکراسیێ و سه‌قامیگریا سیاسی دناف سازیێن ده‌ستهه‌لاتێدا بهێز بکه‌فیت جونکی لدیف هه‌موارا سالا ( ۲۰۱۷ )ێ ل ده‌ستورێ تورکیا دا هاتیه‌کرن به‌حسکرن سیسته‌مێ حکومرانیا ده‌وله‌تا تورکیا لسه‌ر بنه‌مایێ جوداکرنا ده‌ستهه‌لاتێ هاتیه دامه‌زراندن ئانکۆ ( دهستههلاتا یاسادانانێ و دادوه‌ری و جێبه‌جێکرن ) و ماددێ ژماره ( ۷ )ێ یا ده‌ستورێ ده‌وله‌تێ ئاماژه ب هندێ کریه کۆ دهستههلاتا یاسادانانێ دناف ده‌ستێ په‌رله‌مانێ تورکیا بریار لسه‌ر دهێته‌دان و ماددێ ژماره ( ۸ )ێ دبێژیت دهستههلاتا جێبه‌جێکرنا بریارێ دناف ده‌ستێ سه‌روك کوماری دایه .
دناف سێ سیسته‌مێن جێواز دا ئاڤاکرنا حکومرانیه‌کا دیموکراس ژبۆ جیهانێ هاتیه دیارکرن ..
۱ – سیسته‌مێ په‌رله‌مانی : سیستەمه‌که لدیف بنەماین هه‌ڤسه‌نگ کۆ دناڤبه‌را دەستهه‌لاتا جێبەجێکردنێ و یاسادانانا دامەزراندیی دهێته بکارئینان و خەلك پەرلەمانی هەلدبژێریت و پەرلەمان حکومەت هەلدبژێریت و حکومەت بەرپرسیاره ژخو ئهگهر جاره‌کێ ل بەردەم پەرلەمانی کۆ مافێ باوه‌‌ریێ لێ بهێته وه‌رگرتن .
۲ – سیسته‌مێ سه‌روکایه‌تی : سیستەمه‌که لدیف بنەمایێن جوداکرنا زێده‌کرنا دەستهه‌لاتێ دهێته بکارئینان کۆ دناڤبه‌را هه‌‌رسێ دەستهه‌لاتێن دامەزراندیی و دەستهه‌لات جێبەجێکردنێ دناف دەستێ سەرۆک کۆمار دابیت و سه‌روك کومار ب دەنگدانا ڕاستەوخۆ یان گشتی دهێته هەلدبژێرن و دگه‌ل سەروکایەتیا دەولەتێ و سەروکایەتیا حکومەت و په‌رله‌مانی چاڤدێریه‌کا تێکەل هه‌بیت و حکومەت بەرامبەری ئەوێ جه‌نده بەرپرسیاره نەکۆ پەرلەمان .
و ئهگهر ئه‌م به‌حس ل ئه‌فی سه‌رده‌می بکه‌ین ل رویێ جیوسیاسیڤه دێ زۆرا گرنگه جونکی ئه‌م یێن دناف سه‌رده‌مه‌کێ نویدا دژین و ئهڤ سیاسه‌تا نوکه دهێته بکارئینان درێژه‌پێده‌رێ هه‌مان سیاسه‌تا ئهوا ل ( ۷ ئوکتوبه‌را سالا ۲۰۲۳ )ێ هاتیه روویدان و ئه‌و هێرشێن نه چاڤه‌رێکری هاتیه ئاراسته‌کرن ژبۆ پاشه‌رۆژا رۆژهه‌لاتا ناڤین و ناڤهاتی من ئیشارهت پێدایه کۆ تورکیا ژ رویێ پروسێسا سیاسی و ئابووری و ئه‌منی ..هتد بویه به‌شه‌ك ژ رۆژهه‌لاتا ناڤین و پشکداریی د دارێشتنا هاوکێشه‌یا سیاسی ل ده‌ڤه‌رێدا کریه و ئهز وه‌سا دبینم ئهڤ گورانکاریه ب شێوه‌کێ ئوتوماتیکی کاریگه‌ریه‌کا بهێز لسه‌ر جیوستراتیژیا ده‌وله‌تا تورکیا هه‌یه ٫و ل درێژاهیا دیروکا ( ۲۲ ) سالێن ژیێ دهستههلاتا تورکیا و تورکیا دناف سه‌قایه‌کێ ئالۆز و دژوار دا دژیت ژبه‌رکۆ تورکیا که‌فتیه به‌رسینگێ پێلێن دژوار یێن ناکوکیان و ئینجا ئهڤ ناکوکیه د هه‌ر بواره‌کێ دابیت کۆ ئهڤ ناکوکیه دناڤبه‌را ده‌ستهه‌لاتێ و پارتێن ئوپوزسیونێدا به‌رده‌وام دهێنه گوته‌بێژکرن و گفتوگو کرن به‌س لسه‌ر ناگریت ژبه‌ر هندێ پێگه‌هێ وه‌لاتی جویه دناف بارودوخه‌کێ شله‌ژانیدا دنالیت هه‌مان ده‌م ئه‌و پرسێن بوینه جهێ ناکوکیێ ..
۱- چاره‌سه‌رنه‌کرنا پرسا کورد – تورک بناڤێ پروسه‌یا ئاشتیێ د چارچوڤێ ده‌ستورێ وه‌لاتیدا و ئاڤاکرنا دیموکراسیه‌ته‌کا یه‌کسان ژبۆ چاره‌سه‌رکرنا ئه‌فێ پرسێ .
۲ – لاوازیا بهایێ دیموکراسی – سیاسی دناف سازیێن ده‌وله‌تێ و حکومه‌تێدا .
۳ – لاوازیا پروسه‌یا حکومرانیێ ئهوا نوکه وه‌لات پێ دهێته برێڤه‌برن پێتڤی ب چاکسازیه‌کا هه‌مه‌لایه‌نه هه‌یه .
٤ – داگیرکرنا سیسته‌مێ دهستههلاتا یاسادانانێ ژلایێ ده‌ستهه‌لاتێ و سهروکایهتیا کوماریڤه .
٥ – ده‌وله‌تا تورکیا به‌رده‌وام بویه جهێ ماتێیکرنێ تایبه‌ت ل رویێ ئه‌منی ژبۆ وه‌لاتێن هه‌رێمی تایبه‌ت ل( باشورێ کوردستان و رۆژئاڤایێ کوردستان )ێ و هه‌جه‌تێن هه‌بوونا پارتی کرێکارێن کوردستانێ ( په‌که‌که ) و کوردستان کریه گوره‌پانا شه‌ری و هه‌تا نها تورکیا ئاماده نینه ل ژێر په‌یاما دیموکراسی و ئاشتیێ پروسێسا ئاشتیێ دناڤبه‌را ( کورد و تورک )دا چاره‌سه‌ر بکه‌ت و ئهڤ قوناغه ل ژێر چارچوڤێ ده‌ستوریدا بهێته ئه‌نجام دان .
ئه‌ڤێن من داینه دیارکرن به‌شه‌کا کێمه ژوان ناکوکیێن کۆ ئه‌ڤرۆکه که‌فتینه به‌رده‌م پارتێن ده‌ستهه‌لاتێ و ئوپوزسیونێدا و بارودوخه‌کێ ناله‌بار و ئالۆز ل وه‌لاتیدا سه‌رهلدایه و ئاینده‌یێ ده‌وله‌تا تورکیا زۆرا مه‌ترسیداره و تایبه‌ت پارتا ئاکپارتی و نه‌مان ئهردوغان لسه‌ر کورسیکا ده‌ستهه‌لاتێ ژبه‌رکو دهستههلاتا تورکیا ب شێوه‌کی روهن و ئاشکرا بنپێکاریه‌کا مه‌زن د سێکته‌رێ دیموکراسی و سیاسی و یاسایا ل وه‌لاتیدا کریه و ئهڤ پێنگاڤه زۆرا مه‌ترسیداره ژبۆ پاشه‌رۆژا تورکیا ٫ و پشتی ل رۆژا ۱۹ / ۳ گرتنا ئهکرم ئیمام ئوغلو سه‌روکێ شاره‌وانیا مه‌زن ئیسته‌نبولێ هاتیه راگه‌هاندن و ئهڤ جه‌نده یاا خویابوو بهێته ئه‌نجام دان جونکی ل دوو خولێن هه‌لبژارتنێن شاره‌وانیێن تورکیا ئهکرم ئیمام ئوغلو زورینه‌یا ده‌نگان بده‌ستخوڤه‌دئینانه و د مێژوویا تورکیا دا وه‌سا هاتیه دارێشتن هه‌ر پالێوراوه‌ك ژبۆ جارا دووێ بیته سه‌روکێ شاره‌وانیا ئیسته‌نبولێ دێ ل داهاتوو دا کورسیکا ده‌ستهه‌لاتێ ژیی وه‌رگریت له‌وانێ ئهڤ جه‌نده ترسه‌کا مه‌زن ئێخسته دناف دلێ ئه‌ردوغانیدا ٫ ژبه‌ر ئه‌فێ ئه‌گه‌ری فه‌رمانا گرتنا ئهکرم ئیمام ئوغلو هاتیه ده‌رکرن و بابه‌ت ب شێوه‌کێ گشتی سیاسه‌یه و نه زێده‌تر و هه‌لوه‌شاندنا باوه‌رنامه‌یا ئیمام ئوغلو ئه‌فه خالهکا بهێزه داکۆ رێگری لێ بهێته‌کرن خۆ کاندید نه‌که‌تن ژبۆ پوستێ سه‌روک کومارێ تورکیا .
ئهڤ جه‌ندا هاتیه روویدان یاا نویی نینه دناف دیروکا ده‌وله‌تا تورکیا دا جونکی ل سالا ( ۲۰۰۳ )ێ ئه‌ڤێ هاتیه لسه‌ر کورسیکا ده‌ستهه‌لاتێ هه‌ولێن جدیی داینه ژبۆ مانا خو لسه‌ر ده‌ستهه‌لاتێ ب شێوازه‌کێ جودا هه‌بیت کۆ بمینیت و ئایدولوژیا هزرا ئه‌ردوغانی لدیف ئیسلامیا سیاسی کاردکه‌ت و ل ڤێره ئاماژه ب خاله‌کێ دیی بکه‌ین ئه‌وژی ل سالا ( ۲۰۰۲ تاکۆ ۲۰۱۷ ) پارتا داد و گه‌شه‌پێدان ب سهروکایهتیا ره‌جب ته‌یب ئهردوغان ب هه‌بوونا به‌رنامه‌یێن گرنگ لدیف په‌یاما ئیسلامیا سیاسیا تورکی خو ئینایه پێش و ناڤداره ب عوسمانیێ نویی و ئهردوغان سه‌ربوره‌کا مه‌زن د په‌یام و رێکه‌فتنێن سیاسیدا هه‌یه جونکی ئهردوغان ججارا رکابه‌ریا نه‌یارێن خو نه‌کریه به‌لکۆ ب شێوه‌کێ نه‌رم و سه‌ره‌ده‌‌میانه دگه‌ل که‌سانێن ئیسلامیا سیاسیا تورکی سه‌ره‌ده‌ریی کریه ژوان ( نه‌جمه‌دین عه‌ره‌بان و فتعولا گوله‌ین و پاشی ب هاریکاریا عه‌بدولا گول سه‌روکومارێ به‌رێ تورکیا ) .
به‌لێ ژبۆ خولا بهێت مانا ئه‌ردوغانی لسه‌ر کورسیکا ده‌ستهه‌لاتێ زۆرا لاوازه و ب هه‌ر حال لدیف ده‌ستورێ هه‌میشه‌یی یێ ده‌وله‌تێ وه‌سا هاتیه دیارکرن کۆ ئهردوغان ماف نینه ئه‌فجاره خۆ پالێورا بکه‌ت ژبۆ پوستێ سه‌روك کوماری کۆ بریاره ل هه‌لبژارتن ل سالا ( ۲۰۲۸ )ێ بهێنه ب رێڤه‌برن جونکی ده‌ستوری ته‌نها دوو جار ماف دایه ئه‌وی که‌سی ئه‌وێ بیته سه‌روك کومار خو پالێوارو بکه‌ت ٫ ئهگهر ئاماژه ب خاله‌کێ بکه‌ین کۆ چاره‌نڤیسێ ئه‌ردوغانی دیار نینه ئایا ب چ شێوه دێ پوستێ سه‌روکێ کوماری وه‌رگریت جونکی لدیف رێژه‌یا په‌رله‌مانتارێن پارتا داد و گه‌شه‌پێدان نوکه دا خو ب ده‌ستهه‌لات دبینیت و شیانێن هندێ نینه پرۆژه‌یاسایێن گرنگ کۆ ده‌رباره‌ی پرسا هه‌لبژارتنا دناف پهرلهمانیدا ده‌رباز بکه‌ت ئانکۆ پارتا داد و گه‌شه‌پێدان دناف پهرلهمانیدا زورینه نینه جونکی سه‌رجه‌مێ ( ٦٠٠ ) کورسیکێن په‌رله‌مانێ تورکیا رێژا کورسکێن ئاکپارتی ته‌نها ( ۲٦٨ ) کورسیکن ئانکۆ ژبۆ ده‌ربازکرنا پروژه‌یاسایا پێتڤی ب ده‌نگێ ( ٥٠ + ١ ) هه‌یه دبیته ( ٣٠١ ) ده‌نگ و ل ڤێره ب هه‌ر حال ئهردوغان پێتڤی ب ده‌نگێن په‌له‌مانتارێن ئوپوزسیونێ هه‌یه ….
ئهردوغان ژبۆ ده‌ربازکرن ژ ئه‌ڤێ قوناغا هه‌ستیار و ئالۆز پێتڤی ب ده‌نگێ کوردان هه‌یه دناف پهرلهمانیدا و ئهردوغان که‌فیته به‌رده‌م دوو سیناریویێن گرنگ جونکی ئهگهر ب هه‌ر شێوه‌یه‌کێ هه‌بیت ته‌نها ئهردوغان ژبۆ جاره‌کا دیی کورسیکا ده‌ستهه‌لاتێ وه‌ربگریت ئهردوغان دێ ئێك ژوان هه‌ردوو سیناریویا جێبه‌جێ که‌تن و به‌ری کار لسه‌ر ئێك ژڤان هه‌ردوو سیناریو بکه‌تن دڤێت ئهردوغان کار ژبۆ چاره‌سه‌رکرنا پرۆژێ ئاشتیێ ل ژێر په‌یاما دیموکراسیێ بهێته سه‌ر راست‌کرن و ده‌ستوره‌کێ نویی بهێته هه‌موار کرن و مافێن ره‌وایێ کوردان دناف ده‌ستوریدا بهێته بنه‌جهه‌کرن و ئهگهر دگه‌ل کوردان رێکه‌فتنێ ئه‌نجام بده‌ت و ئهڤ رێکه‌فتنه دڤێت دچارچوڤێ ده‌ستورێ ده‌وله‌تێدا بهێته رێکخستن و ئهگهر به‌حس ل وان سیناریویا بکه‌ین دێ زۆرا گرنگه ….
۱ – هه‌لوه‌شاندنا په‌رله‌مانی و حکومه‌تێ و ئه‌نجام دانا هه‌لبژارتنێن پێش وه‌خت لدیف وان مادده و بڕگه‌یێن ئه‌وێن دناف ده‌ستوریدا ئیشارهت پێ هاتیه‌دان کۆ جاره‌کا دیی ژبۆ پوستی سه‌روک کوماریی ئهردوغان ماف هه‌یه خۆ پالێوراو بکه‌ت .
۲ – ئهگهر هه‌لوه‌شاندنا حکومه‌ت و په‌رله‌مانی نه هێته ئارادا وێگاڤێ ئهردوغان دێ کار لسه‌ر هه‌موارا ده‌ستورێ ده‌وله‌تێ کار که‌ت و ژبۆ سه‌ر راستکرنا ئه‌وێ مادده‌ی و بڕگه‌یا ئاماژه ب جاوانیا خۆ پالێوراویێ دایی ژبۆ پوستێ سه‌روك کوماریی .
ب هه‌ر شێوه‌کێ هه‌بیت ئه‌و هه‌ردوو سیناریویێن من ل ناڤهاتی به‌حس لسه‌ر کریی کۆ ئهردوغان پێتڤی ب ده‌نگێ کوردا هه‌یه دناف پهرلهمانیدا و ژبۆ ئه‌نجام دانا ئێك ژوان سیناریویا و هه‌مان ده‌م ئه‌ڤجاره سه‌رده‌مێ گورانکاریێ بله‌زن له‌وانێ ئهوا ئهز دبینم دێ گوهرین ل سیسته‌مێ سیاسه‌تا ده‌وله‌تێدا دهێته‌کرن و دێ ل ڤێره ئیشارهت لسه‌ر خالهکا گرنک که‌م کۆ دڤێت تورکیا کار بکه‌تن ئهوا خه‌له‌تیا ل سالا ( ۲۰۱۷ ) ێ دناف ده‌ستوریدا ئه‌نجام دایی جاره‌کا دیی راستڤه‌بکه‌ت و بهه‌ر شێوه‌کێ بیتن و ئهز وه‌سا دبینم به‌س داکۆ ئهردوغان کورسیکا ده‌ستهه‌لاتێ ژده‌ست نه‌ده‌تن دێ کار که‌تن ژبو رازی کرنا کوردان و ئهگهر کورد داخازا گورانکاریا سیسته‌مێ سیاسه‌تا ده‌وله‌تێ ژیی بکه‌ن بێ گومان دێ ئهردوغان رازیی بیتن جونکی ئهردوغان ئه‌ڤرۆکه دناف قوناغه‌کا ئالۆز و مان و نه‌مانێ دایه و ب هه‌ر شێوه‌کێ هه‌بیت دێ کار لسه‌ر هه‌موارکرنا مادده‌یا ژماره (۸) ئهوا دناف ده‌ستورێ وه‌لاتیدا ئیشارهت پێ هاتیه‌دان کۆ دهستههلاتا جێبه‌جێکرنێ ئهوا ژبۆ سهروکایهتیا کوماری هاتیه ره‌خساندن ئانکۆ دێ دهستههلاتا جێبه‌جێکرنێ ژ سهروکایهتیا کوماری هێته گوهورین بوو سهروکایهتیا په‌رله‌مانی
ئانکۆ سهروکایهتیا په‌رله‌مانی ماف هه‌یه کار لسه‌ر یاسایا بریاردانێ و جێبه‌جێکرنێ هه‌ردووکا بکه‌تن و ئهڤ پێنگاڤه پێتڤی ب ریفراندومه‌کا جه‌ماوه‌یی هه‌یه و هه‌مان ده‌م پێتڤیه‌کا زۆرا بهێز ب ده‌نگێ زورینه‌یا پارت و لایه‌نێن سیاسی ژیی هه‌یه و ئهڤ خالا دناف ده‌ستوریدا بهێته هه‌موار کرن و په‌سه‌ند کرن ..
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.