روناهیەک لسەر ژیانما هونەرمەندێ کورد ، موحەمەد شێخۆ

زێ بادینان، هونەری .

موحەمەد شێخو ئێکە ژ وان هونەرمەند وسترانبێژێن هەرە مەزن وبناڤ ودەنگ دناڤ کوردان دا، ل هەر چار پارچێن کوردستانێ ویێ ناڤدارە ب گوتنا سترانێت بلندکرنا هەستێ نەتەوەی ونیشتیمانی پەروەری، ناڤێ دروست موحەمەد سالح شێخ موس ئەحمەد ودهێتە نیاسین ب(بابێ فەلەکێ) لسالا 1948 ز دناڤ مالباتەکا کوردپەروەردا ل گوندێ گیربانینا ل نێزیکی باژێرێ قامیشلو لروژئاڤایێ کوردستانێ هاتیە دونیایێ .

هێشتا دبهارا ژیێ خوە دا بوو،دەمێ حەز وڤیانا هونەری وسترانا کوردی لدەڤ خویا بووی وەکی بەهرەمەندیەک خوەرست،ل وی دەمی چڤاکی ب چاڤەکێ نەرەوا تەماشەی هونەری وسترانا دکر ،بەلێ بابێ وی وخێزانا وان هاریکار بوون وبابێ وی ل شەڤێن زڤستانێ یێن درێژ ستران لگەل دگوتن ئەو هێشتا یێ سنێل بوو، مامێ وی دارتاش وحەژێکەرێ موسیقایێ وسترانێت کوردی بوو، تەبمبورەک بو شێخوی دروستکر وئەڤێ چەندێ کارتێکرنەکا مەزن دژیانا وی یا هونەریدا کر ، دەمێ قورئانا پیروز خاندی وختمکری هێشتا ل پولا سیێ سەرەتایی بوو،لسالا 1964ز ژ گوندێ خەجوکێ دچیت باژێرێ قامیشلو ژبوو بدوماهیکئینانا قوناغا ئامادەیی، لسالا 1965ز تووشی ئێشەکێ دبیت دچاڤی دا وهەر ل کێمیێ ددەت ،هەتا هاتیە ئازاکرن ژ خزمەتکرنا ئالایی (الخدمة العسکریة)ل سوریێ ،ژبەر گرفت وئاستەنگێن قورس کەتینە دژیانا ویدا ، خاندنێ دهێلت وکارێ جووتیاریێ دکەت دگەل مالباتا خوە ،ول گوندێ (خربی کرما) ب دیتن ونیاسینا خەلیل ئێزدی وحسین توفی وحەلیم حەسو ، بابێ فەلەکێ لگەل وان دچیت گەلەک ئاهنگ وشەڤبێریان ،ئەڤە دبیت سەربورەکا باش بو فێربونا زمانێ کوردی وخاندنا بەرهەمێ هوزانڤانێن مەزن مینا جگەرخوین ،ئەزمونێن قوناغا ئامادەیی نەکرن ژبەر شەرێ شەش روژان دناڤبەرا سوریێ وئیسرائیلێ دا،ونەشیا بەردەوامیێ بدەت خاندنا خوە ژبەر کاودانێن دژوار یێن مالباتا وان،ئەو دەمێ ل قامیشلو دژیا دناڤ ئاهنگێن هونەرمەند ئارام دیکران ئامادە دبوو،وئەو تەبنورڤان بوو،لسالا 1972ز پشتی بوویە خودان ناڤ ودەنگ زڤری گوندێ خوە وهاتە دامەزراندن ل حقول رمیلان بو شەش هەیڤان وەکی سەروکێ تیپەکا موزیکێ،جارەکێ هاتە مال وئێدی نە زڤری دەمێ بابێ وی گوتیێ تو بو چی ناچی ؟ گوت چونکە بزاڤا چاکرنێ(الحركة التصحيحية)نێزیکە ودێ داخازێ ژ من کەن سترانا ب پارتا بەعس بێژم وئەز نابێژم دێ من دەرئێخن ژ کاری بلا ئەز ل مال بم باشتر ئەو من دەربێخن، لسالا 1970ز دچیت باژێرێ بەیروتێ بو خاندنا موسیقایێ ودهەمان سالدا قوناغەکا نوی ل باشورێ کوردستانێ هاتە رێ ،هەر وەکی هاریکاری وپشتەڤانی بو شورەشێ کومەلا هونەرێ کوردی ل لوبنان رابوو ب گێرانا ئاهنگ وکونسێرتان ب هاریکاریا هندەک ژ هونەرمەندان (موحەمەد شێخو،سەعید یوسف،رەفعەت داری،عزالدین تەمو،مەحمود عەزیزشاکر،شرین پەروەر ،رەمەزان،نەجم ئومری).

ل ئاهنگا سالا 1972 ز ل هولا سینەما ریفولی ب ئامادەبوونا سەروک وەزیرێن لوبنانێ یێ وی دەمی سائب سەلام ،چەند سترانێت خوە یێن تازە پێشکێشکرن وپاشی رادیویا لوبنانێ یا فەرمی چەند سترانێت وی پەخشکرن،ل وی دەمی ناسناڤێ موحەمەد شێخو بو هاتە دانان ،وبوویە ئەندامێ سەندیکا هونەرمەندێن لوبنان وهەڤنیاسین دگەل کومەکا هونەرمەندان دروستکر مینا (نصري شمس الدين ، فيروز ، وديع الصافي ، عاصي الرحباني و سميرة توفيق). دەمێ شەرێ ناڤخویی ل وەلاتێ لوبنان رویدایی دزفریت سوریێ ول باژێرێ الرمیلان تیپەکا هونەری دامەزراند بەلێ دەزگەهێن ئاسائیشێ کاروچالاکیێن وان قەدەغەکرن،لسالا 1972 ز سەرەدانا بەغدا دکەت ژ بو پێشکێشکرنا ئاهنگەکا هونەری ودچیت بەشێ کوردی ل ئێزگێ بەغدا ، هندەک ستران بو تومارکرن ، پاشی لسالا 1973 ز سەرەدانا بەغدا کر وچەندین ستران تومارکرن ، تەلەفزیونا کەرکوکێ راپورتەک لسەر وی پەخشکر وهەڤالین دگەل ژمارەکا هونەرمەندان دروستکر مینا شیمال سائب ،گولبهار،تەحسین تەها،موحەمەد عارف جزیری،عیسا بەرواری،وهەروەسا چەندین هوزانڤان وروشنبیران وەکی سەگڤان عبدالکریم،بەدرخان سندی،خەلەف زێباری،موستەفا ئەتروشی،دهەمان سالدا سەرەدانا مەلا موستەفا بارزانی کر وئالایێ کوردستانێ هاتە پێشکێشکرن بو خەبات ونیشتیمان پەروەریا وی ،لسالا 1974 ز دزفریت دیمەشقێ وئێکەمین بەرهەمێ خوە لژێر ناڤێ (گوری)تومارکر،ژبەر ناڤەروکا سترانێت وی یێن نیشتیمان پەروەری ،دەزگەهێن ئێمناهیێ گەلەک گڤاشتن ئێخستن سەر وپشتی هینگێ ئێکسەر دهێت باشورێ کوردستانێ ودچیت ناڤ رێزێن پێشمەرگەی ل چیایێن کوردستانێ،پشتی مورکرنا پەیمانا خیانەتکارا جەزائیرێ لسالا 1975 ز دناڤبەرا ئیرانێ وعێراقێ دا ،شورەشا کوردی تووشی شکەستنێ دبیت وبابێ فەلەکێ دگەل پێشمەرگان دچن روژهەلاتێ کوردستانێ وەکی پەناهند ژیانا خوە دبن سەر ،تیپەکا هونەری ژ بریندار وگەنجێن ئوردیگایی دروستکر وسەرەدانا باژێرێ مهاباد کر ، سترانا ئەی فەلەک لێ تومارکر وهەروەسا کاسێتا ژ مهابادێ ژێدرێ خوینا شەهیدان ،ژبەر ناڤەروکا سترانێت وی سیاسی ونەتەوەی بوون ،دەزگەهێ هەوالگێریا ئیرانێ (ساڤاک) داخاز ژێکر سترانا نە بێژیت وهاتە ڤەگوهاستن بو دەڤەرەکا دویر نێزیکی دەریا قەزوین لسەر سنورێ ئازربێجانێ ،ل وێرێ فێری زمانێ فارسی بوو، وزمانێ عەرەبی ل ئێک ژ وان قوتابخانا گوتن ،ناڤبری لسالا 1977ز ژیانا خێزانی لگەل کچا ئێک ژ پێشمەرگێن کومارا کوردستان پێک ئینات بناڤێ نەسرین حسین مەلک،ودبیت بابێ (فەلەکێ ،ئیبراهیم،بریسک،بێکەس)پشتی سەرکەتنا شورەشا شیعان ل ئیرانێ ،شێخو د‌هێتە دادگرهیکرن ب بهانا کومونیستیێ،زێدەباری ناکوکیا وی دگەل هەردووک کورێن مەلا موستەفایی (مەسعود وئیدریس)پشتی سترانا نەسرین گوتی وتیدا دبێژیت نەسرین خوزی ئەز تە ببینم تو شین ببی جارەکا تو شین دبی ،نە ژ وێ بنێ ژ بنەکا دی،نە ژ وی واری ل وارەکێ دی،خوزی چ جار نەهێ تە دین ئەگر بێتن ب رەنگەکی ین، شورەشا کوردی ب نەسرینێ تەشبیهدکەت ،دەمێ لێبورین ل سوریێ دەرکەتی بەرەڤ بالیوزخانا سوریێ ل تەهران دچیت ولرێکەفتی 26/12/1982ز شێخو گەهشت دیمەشقێ ونێزیکی حەفت روژان دەستەسەر دبیت ورژانە دوو جاران ڤەکولین لگەل دهێنە کرن،شێخوی گوتە ئێک ژ ڤەکولەران ئەز ئەو موحمەد شێخومە یێ بەری (9)سالان ژ سوریێ دەرکەتیم ونە هاتیمە گهورین وناهێمە گهورین،ز دزڤریت سوریێ لگەل خێزان وزاروکێن خوە ،ل باژێرێ قامیشلو تیپەکا موسیقێ دامەزراند ودوماهیک بەرهەم لسالا 1986 ز هاتە تومارکرن،لسالا 1987 ز تومارگەهەک بناڤێ فەلەک ڤەکر وهێزێن پاراستنا سوریێ تومارگەها وی دائێخست ژبەر ناڤەروکا سترانێت وی یێن نیشتیمان پەروەری،موحمەد شێخو دگەل برایێ خوە بها هاتنە زیندانکرن ب بریارا پارێزگارێ حەسەکێ موستەفا میرو،لرێکەفتی 9/3/ 1989 ز ب ئەگەرێ نەخوشیەکێ ل خەستەخانا نیشتیمانی ل قامیشلو وەغەرکر وبسەررەدانەکێ دچیت باشورێ کوردستانێ وپشتی ژ باشورێ کوردستانێ زڤری هەوالگێریا سوریێ گەلەک گڤاشتن ودەست نەخوشی بو دروستکرن ونەجار دبیت لسالا 1974ز خوە بگەهینت ناڤ رێزێن شورەشێ بسەرکێشیا مەلا موستەفا بارزانی وپشتی پەیمانا خیانەتکاریا جەزائر لسالا 1975ز شێخو وەکی زور ژ خەلکی بەرەڤ روژهەلاتێ کوردستانێ مشەخت دبن،ل وێرێ دەمێ سترابا ئەی فەلەک بو تە دنالم تومارکری وبەلاڤە بووی دناڤ خەلکی دا،دەزگەهێ هەوالگێریا شاهی ساڤاک سەردەریەکا نەباش دگەل شێخوی کرن وهاتە دویرئێخستن بو باژێرێ کنبد کاووس ل باکورێ ئیرانێ وەکی پەناهندەکێ سوری،موحمەد شێخوی (24)هەلبەست وهوزان ژ بەرهەمێ هوزانڤان موستەفا ئەتروشی کرن ستران وگوتن ویا ژ هەمیان بناڤ ودەنگتر گاڤا ئەز مریم گەلی زیندیا من نەڤەشێرن وەکو هەمیان،لرێکەفتی 26/12/1982ز شێخو گەهشت دیمەشقێ ونێزیکی حەفت روژان دەستەسەر دبیت ورژانە دوو جاران ڤەکولین لگەل دهێنە کرن،شێخوی گوتە ئێک ژ ڤەکولەران ئەز ئەو موحمەد شێخومە یێ بەری (9)سالان ژ سوریێ دەرکەتیم ونە هاتیمە گهورین وناهێمە گهورین
ئامادەکرن:ردوان گولی /سوید