عمر توفی
ئه‌و دیدار و کومبونێن هاتینه ئه‌نجام دان لدیف ئه‌و دیراسه‌تا من ب چاڤ دیتی کۆ ئه‌ڤ رینشتنه ب شانوگه‌ریا یان نه‌مایشا سیاسی و پوروتوکول دهێنه وه‌سف کرن و ئه‌ڤ نه‌مایشه بویه ئه‌گه‌رێ هندێ گه‌له‌ك بریارێن جیوسیاسی دنافبه‌را عێراق و ئه‌مریکا دا هاتینه گوته‌پێژ کرن و تایبه‌ت گرنگی پێدان ب ژێده‌رێن سه‌ره‌کی دنافبه‌را ههردوو وه‌لاتان دا وه‌کی سیاسی و بازرگانی و وزێ و ئه‌منی و ستراتیژی .
ئه‌ڤ رینشتنه وه‌سا هاتیه ڤه‌ژاندن کۆ پشتی ئه‌و شه‌رێ بێ ئه‌نجام ل أوکتوبه‌را سالا ۲۰۲۳ هاتیه رویدان و عێراق ئێك ژ وان وه‌لاتایه ب هیچ شێوه‌کێ بێ به‌ش نینه ژبه‌ر هه‌ر ململانیه‌کا سیاسی و سه‌ربازی و ئه‌منی ل رۆژهه‌لاتا نافین سه‌رهلده‌ت و ژبه‌ر هه‌بوونا وان گروپ و هێزێن نه یاسای ل ژێر کاریگه‌‌یا سیاسه‌تا رژێما ده‌وله‌تا ئیرانێ ڤه دهێنه په‌روه‌رده‌کرن له‌وانه‌یه عێراق ئێك ژ وان وه‌لاتایه به‌شدار دبیت دناف هه‌می ململانێن جیوسیاسی و جیوپولوتیکی ل رۆژهه‌لاتا نافین دا .
دڤێت ل ڤێره چه‌خت لسه‌ر خاله‌کا گرنگ بهێته کرن کۆ محمد شیاع سودانی و جو بایدن لدیف کیش هه‌ژموونێ هاتینه دروست کرن … محمد شیاع سودانی لژێر هه‌ژموونا سیاسه‌تا رژێما ئیرانێ و ده‌وله‌تا ئه‌مریکا هه‌ڤرا هاتیه به‌رهه‌ڤ کرن و جو بایدن لژێر هه‌ژموونی سیاسه‌تا ده‌وله‌تا أسرائیل هاتیه به‌رهه‌ڤ کرن و نها دا ژ بۆ جیهانێ هه‌می وه‌سا هاتیه سه‌لماندن کۆ شه‌رێ و جه‌نگێ نها ل رۆژهه‌لاتا نافین هاتیه سه‌رهلدان دنافبه‌را ههردوو هه‌ژموونێن ( ئیرانی و أسرائیل )دا و ژی ئه‌مریکا بویه پێگه‌هێ ئێکلاکرنا هه‌می بریارێن سیاسی و سه‌ربازی و ئه‌منی ژ بۆ رۆژهه‌لاتا نافین جونکی پشتی محمد شیاع سودانی و جو بایدن رابوینه ژ بۆ روخساندنا کومبون و دیدار و کوربه‌ندکێ بهێز دنافبه‌را عێراقێ و ئه‌مریکا دا ئه‌نجام دای .
جونکی پشتی سه‌روك وه‌زیرێ عێراقێ محمد شیاع سودانی ل رۆژا ۱۳ ئه‌ڤێ مه‌هێ به‌ره‌ف وه‌لاتێ ئه‌مه‌ریکا چویی و هه‌مان ده‌م ل رۆژا ۱۵ هه‌مان مه‌هێ کومبون و دیدار گرنک دگه‌ل جو بایدن و وه‌زیر و کاربه‌ده‌ستێن وی وه‌لاتی هاتنه ئه‌نجام دان و رینشتن وان تایبه‌ت بوینه لدۆر که‌رتێ ( وزێ و ئابووری و گاز و کاره‌‌ب و ئه‌منی و ستراتیژی …هتد ) و دڤێت لڤێره ئیشاره‌تێ لسه‌ر خاله‌کا گرنگ بکه‌ین جونکی ئه‌ڤ سه‌ره‌دانه دێ بیته رێکخوشکه‌ره‌ك دا کۆ ئه‌ڤ شه‌رێ نها ل رۆژهه‌لاتێ نافین هاتیه سه‌رهلدان ب رێکا عێراقێ ئه‌ڤ ناوچه هێمن بیت و کاریگه‌ریا شه‌ری ل ناوچێ لاواز بیت .
و هه‌مان ده‌م ئه‌ڤ سه‌ره‌دانه بیته ئه‌گه‌رێ ڤه‌کرنا لاپه‌ره‌کێ نوی دنافبه‌را ههردوو وه‌لاتان دا تایبه‌ت ل رویێ ستراتیژی و ئه‌منی و پێداگری لسه‌ر خاله‌کا گرنگ بهێته کرن لدۆر بجهئینانا کارنامه و سیستهمێ فیدرالی ل عێراقه‌کا ئێکگرتی و دیموکراس دا ٫ و هه‌می دهما سیاسه‌تا ئه‌مریکا هه‌می دهما وه‌سا خواستیه کو هه‌رێما کوردستان زۆر بهێز ل چارچوڤه‌یا عێراقه‌کا فیدرال و دیموکراس دا بهێته ئاماده کرن .
٫ خوش به‌ختانه ئه‌ڤ سه‌ره‌دانه کاریگه‌ری لسه‌ر بجهئینانا بریار و کارنامه‌یا حکومه‌تا چارچوفه‌یا هه‌ماهه‌نگی و الإطار التنسيقي دهێته کرن دا کۆ ئه‌ڤ گرفتێن ماینه هه‌لاویستی دنافبه‌را حکومه‌تا هه‌رێما کوردستانێ و حکومه‌تا فیدرالی عێراقێ دا بهێته چاره‌سه‌ر کرن تایبه‌ت چاره‌سه‌ر کرنا بابه‌تێ پرسا نه‌فت و غاز .
و کاریگه‌ری لسه‌ر وان بریارێن هاتیه کرن ئه‌و بریارێن ب نه ده‌ستوری و نه‌یاسای دهێته قه‌لم دان و بویه بابه‌ته‌کێ سیاسی و لژێر سیاسه‌ته‌کا شوڤێنی و ئیمپرالیزمی و ده‌ستکاریێن نافخو و ده‌ره‌کی لسه‌ر بریار و کارنامه‌یێن دادگه‌ها فیدرالی و به‌رده‌وام ئه‌ڤ بریاره کاریگه‌ری لسه‌ر سیستهمێ برێڤه‌برنا ده‌وله‌تێ دهێته کرن و وه‌ك لێدانه ل هه‌رێمه‌کا فیدرال و ده‌ستوری و لاواز کرنا پێگه‌هێ هه‌رێمێ ل رۆیێ قه‌واره و سه‌قامگیری ل سه‌رتاسه‌ری وه‌لاتێن نیف ده‌وله‌تی و ئه‌قلیمی دا .
نها دا ئه‌مریکا کار دکه‌ت بو پاراستنا عێراقێ ل پروسه‌یا سیستهمێ فیدرالیا وه‌لاتی دا و عێراق بهێته پاراستن ژ هه‌ر ده‌ستوه‌ردانه‌کا ده‌ره‌کی و نافخوی دا وه‌کی رژێما ئیرانی و گروپێن نه یاسای سه‌ر ب ئیرانێ ڤه و کار دهێته کرن ب رێکا عێراقێ ژ بۆ لاواز کرنا پێگه‌هه و هه‌ژموونا ئیرانێ ل عێراقێ و تایبه‌ت رۆژهه‌لاتا نافین و لاواز کرنا کاریگه‌ربا شه‌رێ نها هاتیه سه‌رهلدان .
ناڤهاتی دا وه‌سا مه دایه دیار کرن کۆ ئه‌س ب شێوه‌کێ جودا دیراسه‌تێ لسه‌ر ئه‌ڤان جوره کومبونا و دیدار و کوربه‌ندێن وه‌لاتان دکه‌م ل رویێ سیاسی و ئه‌منی و ستراتیژی و ئابووری ..هتد ئه‌و‌ژی ئه‌وه کۆ ئه‌ڤ روینشتنه ب شانوگه‌ری و نه‌مایشه‌کا دیار یاا جیوسیاسی و جیوپولوتیکی دهێته وه‌سف کرن .
پشتی سه‌روککومارێ تورکیا ره‌جه‌ب ته‌یب ئه‌ردوغا ب سه‌ره‌دانه‌کا چاڤه‌رێ کری ل رۆژا ۲۲ ئه‌ڤێ مه‌هێ د سه‌ره‌دانه‌کا فه‌رمی گه‌هشتیه وه‌لاتێ عێراقێ و هه‌رێما کوردستانێ ئه‌س ئه‌ڤێ سه‌ره‌دانێ وه‌سا دانم ب سه‌ره‌دانه‌کا پروتوکولی و هه‌مان ده‌م یاا هه‌ڤالبه‌ندی ژی دانم .
زۆر پسیار دهێته به‌رباس ئایا بوچی پروتوکولی بویه و بوچی هه‌ڤالبه‌ندیه ؟؟؟؟
بابه‌تێ پروتوکولی زۆر یا رون و ئاشکرایه پشتی ۱۲ سالێن درێژخایه‌ن و جاره‌کا دی سه‌روککومارێ تورکیا سه‌ره‌دانا وه‌لاتێ عێراقێ کر و ئه‌ڤ سه‌ره‌دانا وه‌سا هاتیه وه‌سف کرن کو یا پره ژ رێکه‌فتن و لێکتێگه‌هشتن گرنگ ل رویێ چارچوڤه‌یا سیاسی و ستراتیژی و ئه‌منی و بازرگانی و ئابووری دنافبه‌را ههردوو وه‌لاتان و فه‌کرنا ده‌رگه‌هێ دیالوک تایبه‌ت ژ بۆ پرسا نه‌فتێ ب پرسه‌کا گرنگ هاته روژه‌ڤا ههردوو وه‌لاتان دا جونکی پشتی ل ئادارا سالا ۲۰۲۳ ئه‌و سکاله‌یا ل دادگه‌ها پاریس گوته‌بێژ لسه‌ر هاتیه کرن و بریاره‌كا هاته دان نه‌فتا هه‌رێما کوردستانێ ل رێکا ههردوو وه‌لاتان ( عێراق و تورکیا ) بهێته راگرتن تاکو نها پتر ژ ١٤ ملیار دولار زیان ب ئابوورێ عێراقێ که‌فتیه .
ئه‌ڤ سه‌ره‌دانا سه‌روککومارێ تورکیا زۆرا گرنگ بویه دا کو بیته ئه‌گه‌رێ هندێ رێکه‌کا گرنگ و چاره‌سه‌ر کرنا پرسا نه‌فتێ بهێته‌دان دان و رێکه‌فتنه‌کا نوی لدۆر پرسا نه‌فت و وزع بهێته رۆژه‌ڤێ ب هه‌ماهه‌نگی ههردوو وه‌لات دان و جاره‌کا دی نه‌فت ب رێکا به‌نده‌رێ جه‌یهان ده‌سپێبکه‌ت و بیته ئه‌گه‌رێ هندێ پرسا نه‌فتێ دنافبه‌را ههردوو حکومه‌تا ( هه‌رێما کوردستان و حکومه‌تا فیدرالی ) زۆر بهێز بکه‌فیت و بیته رێکه‌کا سه‌ره‌کی ژ بۆ چاره‌سه‌رکرنا هه‌می گرڤتێن هاتینه هه‌لاویستی دنافبه‌را ههردوو حکومه‌تا دا .
هه‌مان ده‌م هاتنا سه‌روککومارێ تورکیا ژ بۆ عێراقێ ب پرسه‌کا هه‌ڤالبه‌ندی دهێته وه‌سف کرن جونکی نها دا تورکیا ب هه‌ڤالبه‌ندێ سه‌ره‌کی دهێته دیار کرن ل ناوچێ دا جونکی نوکه دا واشنتۆن چاڤ لسه‌ر دوو بابه‌تێن گرنگ دکه‌ت ئێك ژوان ( دوسه‌یا سیاسه‌تا ده‌رڤه تایبه‌ت ل رۆژهه‌لاتا نافین ب رێکا ده‌وله‌تا تورکیا پرسا هه‌لبژارتنێن سه‌روکایه‌تیا ئه‌مریکا ل سالا ٢٠٢٤ ) .
ئه‌ڤه ل ده‌مه‌کێ دایه پشتی ڤه‌خواندنا سه‌ره‌دانا سه‌روکوه‌زیر سه‌رودانی ژ بۆ ئه‌مریکا و سه‌ره‌دانا ره‌جب ته‌یب ئه‌ردوغان ژ بۆ تورکیا کێمتر ژ هه‌یڤه‌کێ دا زۆر پرسێن سیاسی و ئابووری و وزه و ستراتیژی و ئه‌منی و سه‌ربازی هاتینه گوته‌بێژ کرن دنافبه‌را وان دا و تورکیا نها دا هه‌ڤالبه‌نده‌کێ سه‌ره‌کیه ل ناوچێ دا .
ئه‌مریکا ب رێکا سیستهمێ سیاسه‌تا تورکیا کار دکه‌ت هێزا سیاسه‌تا خۆ لسه‌ر عێراقێ و وه‌لاتێن رۆژهه‌لاتا نافین زال بکه‌ت و ئه‌ڤ رێکه بیته ئه‌گه‌ر هه‌ژموونا ئیرانێ ب هه‌می شێوه‌یا لاواز بیتن و ئه‌و شه‌رێ نها ل رۆژهه‌لاتا نافین هاتیه سه‌رهلدان ب راوه‌ستیت و جاره‌کا دی ئارامی ناوچێ دا بهێته به‌رقه‌رارکرن جونکی ئه‌وا نها دهێته به‌رباس ل رۆژهه‌لاتا نافین دا و تایبه‌ت ل عێراقێ رویده‌ت هه‌می ژبه‌ر وان ئه‌گه‌را یه دا کۆ پێگه‌هێ ئه‌مریکا زۆر بهێزتر بیتن ژ جاران و بالعکس پێگه‌هێ ئیرانێ لاواز بکه‌ن .
پشتی ئه‌و رێکه‌فتنا پێگه‌هێ پروژه‌یا گه‌شه‌پێدانێ دنافبه‌را ( عێراق و تورکیا و قطر و ئیمارات )دا هاتیه ئه‌نجام دان زۆر گرنگ و دێ بیته ئه‌گه‌رێ هندێ گه‌له‌ك پرس بهێنه چاره‌سه‌ر کرن ل رویێ سیاسی و ئه‌منی و ستراتیژی …هتد دا .
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.