نه خوشیا باقلکا چییه؟

ساخلەمی، زێ بادینان :

ئەرێ کور يان کچ زێده تر توشی ڤێ نساخیی دبن ؟ ئەرێ ب بورینا ده مي چاره سه ر دبیت ؟ ئەرێ هه مي که س ب خوارنا باقلکا توشی کئم خوینیی دبن ؟ ژبلی باقلکا چ خوارنا دی خروکین سورین خوینا فی نه ساخی توشی حه لیانێ دکه ت ؟

نه ساخییا باقلکا بریتییه ل نه بوونا ئه نزیمه کی د خروکێن سوورین خوینێ دا کو دپاریزیت (خروکیت سووریت خوینێ) ل حه لیانێ ل ده مێ خوارنا هنده ک جوریت خوارنێ و ده رمانا، يان ل ده مێ هه بونا التهابا ب فایروسی يان به کتریایی.

ئەڤ جورێ نه ساخیی دهیته فه گوهاستن ل دایک و بابا بو زاروکیت وان ب ریکا کروموسومئ(X) ، که واته زاروکی کور زیده تر توشی فئ نساخیی دبیت ژبه ر بتنی ئیک کروموسومی (X) هه یه ، به لئ بو توشبوونا کچئ پیتفییه هه ردوو کروموسووم هه لگریت نساخیی بن يان ژی ئیک ژ کروموسووما یا چالاک نه بیت

ل ده مئ خوارنا فان خوراک و ده رمانا شیبوونه فا خروکیت سوریت خوینئ دروست دبیت :
۱. هنده ک جوریت ده رمانا وه کی هنده ک دژه به کتریایا ، ده رمانئ چاره سه رکرنا مه لاریایی ، ئه سپرین ، پاراسیتامول.
۲. هنده ک مانددین کیمیایی وه کی به نزین و نافسالین.
۳.التهابا به کتریایی يان فایروسی.
٤.تني ئه و که سیت ئه ف نه ساخییه هه ی ب خوارنا باقلکا توشی کئم خوینیی دبن و دبیت ب بیهنا باقلکا ژی توشی کئم خوینیی ببن .

هنده ک خواردنیت دژی هه نه کو خوینی روون دکه ن به لئ وه کی باقلکا ئه گه ری سه ره کی نینن وه کی : نیسک. فاسولیا.نوک.گه نمه شامی .کاتشاپ. خوارنا موعه له ب. شه ربه تا گیراوه.ئافا بیرا.ئیندومی.ماجی.مه عجینا ددانا. مه عجینا ته ماتئ . چا‌. ….،
ئه فئ نه ساخیی چاره سه ری نینه دگه ل بورینا ژیی مروفی به لئ دگه ل مه زنبونا ژیئ مروفی نیشانیت فئ نه ساخیی ژی کیمتر ده ردکه فن ئه فه ژی دبیت ژبه ر مه زنبوونا قه بارئ خوینئ بیت دگه ل مه زنبونا عه مری .

پیتفییه ئه و دایک و بابیت زارووکیت وان ئه ف نه ساخییه هه ی زور هشیاری زاروکی خو بیت ل خوارنا فان تشتت و ل ده مئ سه ره دانا نه خوشخانئ بیژته دکتوری کو اف نه ساخییه یا هه ی و و به رده وام ئاگه هداری ره نگی پیستئ زاروکی و ره نگی میزا وی بیت .
هه ر ده مئ ته هه ست پئ کر زاروکی ته ره نگی وی یی زه ره يان ره نگی میزا وی وه کی چایی لیهاتییه يان یی بئ هئزه ایکسه ر سه ره دانا نه خوشخانا زارووکا بکه بو پشکنینا چونکی ئه گه ر خوینا زارووکی زور کئم کربیت دفیت ب زیترین ده م خوینئ وه ربگریت .
ئه گه ر دایک يان بابی یانژی که سه کی نزیک ئه ف نساخییه هه بوو دشین پئش وه خت پشکنینا بو زاروکیت خو بکه ت بو هندئ دا بزانن کا اف نه ساخییه هه یه يان نه دا کو زاروکیت خو بپاریزن ل وان خواردن و ده رمانا .
بو دروستکرنا ایپراخا باقلکا بکارنه ئینن

دكتورسعدمحمود_زيباري
تايبەتمەندئ نەخوشئين زاروكان