هه‌بوونا بووجێ خێزانى گرنگیا خوه هه‌یه بۆ لڤینا بازارى
بێوار حسێن زێیارى : هەولیر ،
جڤاكێ مه توشى ئاریشان دبن ، تایبه‌ت خێزانێن چ نه‌خشێ دراڤى و ئابوورى بۆ خۆ نه دانن ، نه بوونا نه‌خشێ رێك و پێك دبیته سه‌ده‌م و هه‌بوونا قه‌یرانان ،دبیت ئه‌ڤرۆكه خێزانى زۆر پێدڤى هه‌بن و شیان دا نه‌بن و نه‌شێت بجهــ بینیت چونكى لسه‌ر ده‌ست به‌ردایى یان ژى ب هه‌ده‌ر فیر بوویه له‌وما یا گرنكه لسه‌ر هه‌ر خێزانه‌كێ كو پێدڤیه وه‌ك مه‌زاختنێن مالێ ب گرنكى وه‌ربگرن.
بوجه یان مۆجێ خێزانى رێكه كه كۆ دبیته ئه‌گه را رێڤه برنا ژیانا رۆژانه و ده ست ڤه ئینانا كه‌ل و په‌لان ب هه‌مى ره‌نگا كۆ ئه‌ڤ خێزانه پێدڤى دبیت و مووچه ژى زورێ گرنگه ب تایبه تى بۆ وان خێزانا كۆ چ رێكین دى نه بن ژبلى موجێ هه یڤانه دا كو دراڤه‌ك بگه‌هیتێ و ئه‌گه‌ر نه‌هات ئانكو گیرۆ ببیت بێ گومان دێ تووشى چه‌ند ئاریشێن دارایى بیت چنكى ژیانا رۆژانه یا ڤێ خێزانێ یا گرێدایه ب ڤێ مووچه‌ی ڤه و دڤێت هه‌ر كاره‌كێ مرۆڤ دكه‌ت و ل ده ست پێكێ پلانه‌كا رێك و پێك بۆ نه‌دانت دێ شكه‌ستنێ ئینیت ل وى كارى دا و تووشى ئاریشا بیت و ئه‌و تشتێ دهێته كرن دناڤ به‌را ژن و زه لاما ل ڤان روژێن هوسادا و ه‌كى مه كو دێ پلان دانان ولێك تێگه‌هشتنه و ل هه میا گرنك تر ژنا مالێ دڤێت یا شاره زا بیت وب ژیرى دراڤێن مووچه‌ى ب دریژیا هه‌یڤێ مه‌زێخیت خشته یه‌كا مه‌زاختنی َدا رێژیت رێكخستى بیت بیت و هه‌روه‌سا ئه‌ندامێن خێزانێ ژى ئێكن ژ نموونێن حكومه‌تێ له‌وما یا گرنگه خێزان ژى پلانه‌ك رێكخستى و شارازایه‌ك هه‌بیت د مه‌زاختێن هه‌یڤانه یێن كاروبارێن مالى ڤه .
خه‌رجى و پلانا خێزانێ و خه‌رجیا خێزانێ ئه‌ڤرو دهێته هژمارتن ئێك ژ گیر گرفتیّن مه‌زن كو كومه‌لگه‌و جڤاك توش دبن و چاره‌سه‌ركرنا ڤان جوره گرفتا زور زه‌حه‌ته ئه‌گه‌ر رێكێن باش نه‌هێنه په‌یره‌و كرن بو خه‌رج كرنا وى داهاتى كو خێزان بده‌ست خوڤه دئینیت , تایبه‌ت ل ناڤ كومه‌لگه‌هێن پاشكه‌فتى كو بێكارى و كێشه‌و گرفتێن ئابوورى د زورن و به‌ربه‌لاڤن تایبه‌ت ل ئه‌ڤرو دا كو بده‌ستڤه‌ئینانا پاره‌ى زور زه‌حمه‌ت بوویه ب سناهى ده‌ست ناكه‌ڤیت تنێ هنده‌ك ته‌خ و چینێن چڤاكى نه‌بن كو پاره‌كێ مه‌زن و زور ل جه‌م وان هه‌یه و سامانه‌كێ مه‌زن خرڤه‌كریه و هه‌ژار ژى ئه‌ڤرۆكه خوه كار ژى ب ده‌ست ناكه‌ڤیت نه‌كۆ داهاته‌ك چونكى بازارى چو لڤینێن وه‌سا نینن ، له‌وما بوویه ئه‌گه‌رێ كارێ ڤه‌شارتى دناڤ بازارى دا دهێت كرنێ ، ژبه‌ر هندێ پێتڤیه ئه‌و داهاتێ تو هه‌یڤانه وه‌ردگرى ب باشترین رێكـ خه‌رج بكه‌ى و ب پارێزى ، مه‌ش چه‌ند رێك و هزر به‌رچاڤ كرینه كو دبنه ئه‌گه‌ر بو خه‌رج كرنه‌كا باش دناڤ خێزانى دا و دووربى ژ گیرو گرفتێن خه‌رجكرنه‌كا نه‌باش ژ وانه‌و دڤێت دناڤ خێزانى دا ئێك بێته راسپاردن بو چاڤدێریا داهات و خه‌رجیێن خێزانێ بكه‌ت و ئه‌ڤ كه‌سه باشتر ئه‌وه شاره‌زایه‌ك ده‌ڤ هه‌بیت ژ لایێ پلان و رێڤه‌برنێ و تومارا تێپینیا دڤێت خێزان توماره‌كێ درست بكه‌ت كو هه‌می داهات و خه‌رجیێ هه‌یڤێ تێدا توماربكه‌ت بو هندێ دا بشێت بشێوه‌كىِ باش دویڤچونێ بكه‌ت بو هه‌مى خه‌رجیێن زێده و نه پێدڤى و پشتى توماركرن و دویفداچونێ خێزان دشێت هنده‌ك هزرو بیرێن ئابوورى و ژمێریارى په‌یدا بكه‌ت كو بشێن هاریكاریه‌كا باش بكه‌ن بو پلانێن باش و هزرو بیرێن ره‌وشه‌نبیرى و ئابوورى ده‌ڤ په‌یداببن و خێزان نابیت وێ هندێ ژى بیربكه‌ت كو رێژه‌كا پاره‌ى یا دیاركرى بێته دابین كرن بو گه‌ریان و گه‌شت و گوزارێ كو خێزان هه‌رده‌م پێدڤیه و دڤێت خێزان هه‌رده‌م هزرا هندێ بكه‌ت و نه‌ك وه‌ك ئه‌ڤرۆكه سحكه‌ینه گه‌نجێن خوه كۆ ئه‌ڤ ژى دبیته قه‌یرانه و زۆر قه‌یرانێن دن یێن ئابوورى هه‌نه ژ هه‌رێمه له‌وما یا گرنكه ئه‌ڤرۆكه هه‌بوونا بووجێ خێزانى و پێدڤى پلانه‌كا رێكخستى هه‌یه خێزان و شاره زابن .
نموونه ژى لسه‌ر رێكخستن و بێ پلانیا حكومه‌تى كو ئه‌م دبینن رۆژ ب رۆژ بارێ وان گرانتر لێ دهێت ئه‌فجا هه‌ر سكته‌ره‌كێ دا بیت چو رێڤه‌بررنا ژیانا خه‌لكى یان ژى كه‌رتێن جۆدا جودا دا بن لێ بینن كو كه‌فتیه ده‌ستى َ خوه لێ هێڤیا مه ل كابینا نوێ یا هه‌رێمى ئه‌وه كو چاكسازیه‌ك و پلانه‌ك رژد بێته مه‌یدانى َ دا هه‌م رێڤه‌برنا وان هه‌م یا خه‌لكى ژى باشتر بیت و بگه‌هن ئابووره‌كێ باشتر و كار و پلان جوانتر یێن رێكخستى د ژیانێ دا .
