کوردستان و داگیر کارانی

بەشی سێهەم

ئێران و گۆڕانکاریەکان

ئایندەی ئێران بابەتێکی فرە ڕەهەندە و بەپێی زانستی سیاسی لە ئێستادا شڕۆڤە و پێشهاتی جێگیری بۆ ناۆرێت ،چونکە لە ڕووی نێودەوڵەتی بڕیار و ڕا جیهانیەکان جیاوازن لەسەر مانەوە و بوونی ئێران لە سەر ئەم هاوکێشە سیاسیەی ئێستای کە کەم و زۆر بەرەو ئاقاری گۆڕانکاری حەتمی دەروات بەڵام ئامرازەکانی لە مەحفەلە نێودەوڵەتیەکان فرە جیاوازن ،لە ئێستادا لە خانەی گوشارێکی مەزندایە لە ناوخۆ و دەرەرەوە لەڕووی سستمی دەسەڵاتی ئەو وڵاتە یان وویستی گۆڕانکاری جەماوەری میللەتانی ئێران لە ناوخۆ ، بۆیە کە چەندین فاکتەری ناوخۆیی و دەرەکی کاریگەری لەسەرە لێرەدا تێڕوانینێکی گشتی بۆ هەندێک لایەنی سەرەکی دەخەینەڕوو:
ئالنگاریەکان :
🔸ئابوری:
* ئێران ڕووبەڕووی ئاستەنگە ئابوورییە بەرچاوەکان دەبێتەوە، لەوانە هەڵاوسان و بەرزی بێکاری و کاریگەریی گەمارۆ نێودەوڵەتییەکان
* ئابوری ئێران زۆر پشتی بە نەوت دەبەستێت، ئەمەش وای لێدەکات بەرەوڕووی هەڵاوسانی نرخە جیهانییەکان ببێتەوە.
بەتایبەتی لەم چەند ڕۆژە بڕیاری کۆتایهێنان بە ڕۆیشتنی نەوتی ئێران کراوە لە لایەن ئەمریکاوە .
* پێویستییەکی بەپەلە هەیە بۆ هەمەچەشنکردنی ئابووری و پەرەپێدانی کەرتەکانی دیکەی وەک پیشەسازی و تەکنەلۆژیا و کشتوکاڵ کە بەرێژە کاریگەری گەمارۆ نێودەوڵەتیەکان لەسەر ئەم سکتەرانە هەبووە و باری ئابووری تاکی لە کۆمەڵگەی ئێراندا قورس کردووە و بەهای دراوی ئێرانی هێناوەتە خوارێ ..

🔸سیاسەت:
*ئێران تابلۆیەکی دووبەرەکی سیاسی ناوخۆییە، پێویستی بە پتەوکردنی وتووێژ و ئاشتەوایی نیشتمانی هەیە ، کە توانایی کرانەوەی سیاسی و ئازادییەکان تیادا و بەپێی ئەم سستمە سیاسیە ئەستەمە هیچ هەنگاوێکی دیموکراتی بوون بنرێت کە لە کاتێکدائەوە وویست و ئامانجی ئەو میللەتانەیە لە چوارچێوەی سنوری جوگرافی ئێراندا بە زۆر پێکەوە لکێندراون ، بۆ دوارۆژێکی نێزیک ئەمە خاڵی تەقینەوەیەکی جەماوەری گەورەیە کە چاوەڕێی بڕیارێک یان هەڵوێستی سیاسی و سەربازی نێودەوڵەتین .٭ ئێران پێویستی بە چارەسەرکردنی پرسەکانی پەیوەست بە ئازادییە سیاسی و کۆمەڵایەتییەکان و مافەکانی مرۆڤ هەیەلە دەستور و یاساکانیاندا کە کۆی گشتی پاۆێجێکە بەستراوەتەوە بە دوا ڕۆژی سیتمی سیاسی ئەو ووڵاتەوە ،لە زۆر ڕووە وە یاساکان جێگیر و دۆگمان و قابیلی گۆڕانکاری نین دەتوانین بڵێن یاسای ڕەقن .. *گرژییە ناوچەیی و نێودەوڵەتییەکان کاریگەرییان لەسەر سەقامگیری سیاسی ئێران هەیە بە تایبەتی ئەو هاوکێشانەی هەیمەنەی ئێران لە دوای هاتنی ڕەوتی ئۆبامایزم کە بووە هۆکاری خوڵقاندنی هیلالی ویلایەتی لەڕۆژهەڵاتی ناوەراست و بڵاو بوونەوەی هەژموونی فرە سەنگەری بەرگری لە وویلایەتی فێقهـ چەندین گروپی میلیشیای لە عێراق و لوبنان و سووریا و یەمەن هێنایە مەیدان کە لە ئێستادا ئەم باڵانە لە سوریا و لوبنان تێکشکێنراوە لە یەمەن گەماڕۆدراون و هاوکات لە داهاتووی نێزیک هەمان چارەنووس ڕووبەڕووی باڵە میلیشیایەکانی ئێران دەبێتەوە لە عێراقدا گەر هاوکات نەبێت لەگەڵ جوڵەی سربازی دژی ئێران ..

🔸پەیوەندی دەرەکی:
*ئێران پێویستی بە باشترکردنی پەیوەندییەکانی لەگەڵ کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بەتایبەت لەگەڵ وڵاتانی ڕۆژئاوا هەیە و پرسی بابەتی ووزەی ناوەکی گرنگرینیانە کە تا ئێستا هیچ ئاسۆیەکی ڕوونی نییە .
* پێویستی بە چارەسەرکردنی ناکۆکی لەگەڵ هەندێک وڵاتی دراوسێ هەیە .
*ئێران دەبێ ڕێگاچارەی دیپلۆماسی بۆ پرسی ئەتۆمی بدۆزێتەوە کە ئەمریکا هیچ دەرفەتی بۆ نەهێشتۆتەوە .

🔸ئالنگاری کۆمەڵایەتی:
*بابەتەکانی پەیوەست بە گەنجان، وەک بێکاری و نەبوونی دەرفەت.
* ئەو پرسانەی پەیوەستن بە ئافرەتانەوە.
*بابەتەکانی پەیوەست بە چین و توێژە کۆمەڵایەتییەکان.
کۆی گشتی ئابووری و ئازادیەکان دەگرێتەوە ..

بۆ داهاتوو دەرفەتەکان:
🔹سەرچاوە سروشتییەکان:
*ئێران خاوەنی سامانە سروشتییە بەرفراوانەکانە، لەوانەش نەوت و غاز، کە دەتوانێت سەرچاوەی سامان و گەشەسەندن بێت.
🔹شوێنی جوگرافی:
*ئێران لە دڵی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا بەهرەمەندە لە پێگەیەکی ستراتیجی، ئەمەش وایکردووە ببێتە ناوەندێکی بازرگانی و گواستنەوە لە داهاتوو دوور لە ڕێکەوتنە نێودەوڵەتیەکانی لەگەڵ رووسیا و چین ئەگەر ئەم ووڵاتە دابەشیش کرێت هەمان ستراتیژیەتی خۆی دەمێنێت هەر بەشی بە تایبەتمەندیەکانی خۆیەوە .

🔹 لاوان:
* ئێران توێژێکی زۆری لاوانی خوێندەوار هەیە، کە نوێنەرایەتی هێزێکی بزوێنەر بۆ گۆڕانکاری و گەشەسەندن دەکەن.
🔹 تەکنەلۆجیا:
* ئێران خاوەنی زانا و پسپۆڕی تەکنەلۆجیایە لە بوارە جیاجیاکان.

دیدگای داهاتوو:
٭ ئێران دەتوانێت ئایندەیەکی خۆشگوزەران بەدەستبهێنێت ئەگەر بتوانێت بەسەر ئالنگاریەکانی ئێستادا زاڵ بێت و دەرفەتی بەردەست بقۆزێتەوە.

• ئەمەش پێویستی بە بنیاتنانی ئابوورییەکی هەمەچەشن و بەردەوام و باشترکردنی پەیوەندییە دەرەکییەکان و بەرزکردنەوەی ئازادییە سیاسی و کۆمەڵایەتییەکان هەیە. *ئێران دەبێ کار بۆ پەرەپێدانی ژێرخانی ئابووری بکات، وە وەبەرهێنان لە پەروەردە و تەکنەلۆجیادا بکات.
• بەرەوپێشبردنی گفتوگۆ و لێبوردەیی، و بنیاتنانی کۆمەڵگەیەکی مەدەنی بەهێز.
  لە کۆتاییدا، ئایندەی ئێران پەیوەستە بە ئیرادەی میللەتانی ناو سنوری ئێران و توانای پێکەوە کارکردنیان بۆ بنیاتنانی ئایندەیەکی باشتر یان لێکترازانێکی هەمیشەی .،