کورد و دەولەت بوون…!؟

سالح ئەرتیسی

( پشکا دووێ )

ئەزموونەکا مێژوویی هەیە کو یا ئیلهام بەخش بوویە ژبوی ئەمریکا ل سەرهەڵدانا ھزرا ( فکرا) (بیرۆکەیا) یا BOP و ل دیاریکرنا بنەمایێن جیبەجیکرنێدا: پلانا گەشەپێدانا ئەوروپا.
ھەروەسا وەک مارشال ئاید
مەبەست ژڤێ پلانێ کو ناڤێ وێ ئێکەتیا سوڤیەت بوو کو پشتی شەرێ جیهانی یێ دووێ وەک زلهێزەک سەرهەڵدا و ئەو ئایدۆلۆژیا کۆمۆنیستی یا نوێنەرایەتی یا وێ دکر، ڕێگریکرن بوو ل بەلاڤبونا ئەوروپایێ.

بۆ ڤێ چەندێ ژی پێتڤی بوو ئەوروپا زیندی ببیتەڤە ( ڤەژیتەڤە) کو ل شەرێ جیھانیێ یێ دووێ دا وێران ب بوو و ھەر وەسا ل دژی ئێکەتیا سۆڤیەت بھێتە ڤەژاندن ( کارئینان).

ئێک: ئەمریکا داخاز کر وەلاتێن ئەوروپی کو ل داگیرکارییا سۆڤیەت بێبەش ب بوون، ھاریکاریا ئێک دوو بکەن و بۆ ڤێ مەبەستێ کومبوون، دا “ڕێکخراوا هاریکاریا ئابووری ئەوروپی” دابمەزرینن. دەمێ ئەڤ رێکخراوە ھاتە دامەزراندن و دەست ب کار بۆ، ب رێکێن ھاریکاری و قەران دا ھاریکاریا ملیارەها دۆلاری بۆ گەشەپێدنا زۆربەیا وان وڵاتان دابین کر.
ب تایبەتی یا وان وەلاتێن کو ژێرخانا سیاسی و ئابووری و کۆمەڵایەتی یا ئامادە بوو، بۆ بکارئێنانێ، ھاریکاریێن ئەمریکا زۆر ب باشی، جارەکا دی بوونە دەوڵەتێن ب هێز.(٣)
(ئۆران، ٢٠٠١: ٤٨٥-٤٨٩) ناتۆ ل سالا ١٩٤٩ ب دەستپێشخەری و سەرکردایەتیا ئەمریکا ھاتیە دامەزراندن، و… ئەڤ پلانە یا سەرکەفتی بوو
ژبلی ئەڤانە، یا ب مفایە ھێلێن سەرەکی یێن شەرێ کۆریا، ڤێتنام، کەنداڤ، ئەفغانستان و شەرێ ڤێ دوماھیکێ یێ عێراق ل دژی وەلاتێن ژدەرڤەی وەلات کو ب دەھ هەزار کیلۆمەترا ژ ئەمریکا دوویرن ژبیر بکەن بۆ وێ چەندێ دا باشتر د پروژەی بگەھن .
بیرئانیا ڤان شەرانە کو ئیرادەیا ئەمریکیا نیشان دا بۆ جێبەجێکرنا پڕۆژە و پلانێن ل سەر بنەمایێ ئەگەرێن جیۆپۆلیتیکی، دێ د ھاریکار بن دا تێبگەھین کا ئەمریکا شیانێن چ بۆ BOP هەنە.(4)
Salih Ertîsî
تێبینی//
• پرۆژەیێ رۆژھلاتا ناڤینیا مەزن دێ ( پشکا سێ) بیت