ئاوارە نێروەیی
دۆزا کوردی ل سەر شانۆیا رویدانێن دەولەتی پشتی شەرێ جیھانیێ ئێکێ (١٩١٤ز_١٩١٨ز) پەیدابوویە کو ئێک ژ دەرئەنجامێن وێ رێکەڤتنا سایکس بیکو ل سالا (١٩١٦ز)بوو کو ژ لایێ فەرەنسا بریتانیا وب پیرۆزییا رۆسیا هاتبوو ئیمزاکرن ئەڤە رێکەڤتنەکا نهێنی و لێکتێگەهشتنەك بوو دناڤبەرا واندا ژبو دابەشکرنا دەڤەرا شین (الهلال الخصيب)ئانکو رۆژئاڤایێ ئاسیا دناڤبەرا فەرەنسا و بریتانیا دا بتنێ ئەڤە ل وی دەمی کو دەولەتا ئۆسمانی دشەریدا دا شکەستن لێ پشتی شکەستنا دەولەتا ئۆسمانی د شەرێ جیھانیێ ئێکێدا کوردان بزاڤێن خورت کرن بو مفا وەرگرتن ژ کاودانێن شکەستنا دەولەتا ئۆسمانی ونەخاسمە پشتی سەرۆکێ ئەمریکی (ویلسون)مافێ چارەنڤیسێ مللەتان راگەهاندی کوردا هەولێن جددی گرتنە بەر بو گەهاندنا دەنگێ خو بو کونگرێ ئاشتیێ (مؤتمر الصلح)کو ل پاریس ب پشکدارییا دەولەتێن زلهێز و سەرکەفتی دشەرێ جیهانیێ ئێکێدا ئەوژی (بریتانیا ،فرەنسا،ئەمریکا،ئیتالیا)ژبو دابەشکرنا دەستکەفتیێن دەولەتێن شکەستی وەکی (ئەلمانیا و دەولەتا ئۆسمانی و مەجەر وبلغاریا)کو (٣٢) دەولەتا و شاندێن نەفەرمی کو شاندێ کوردی ب سەرۆکاتییا جنرال شەریف پاشای وەکو شاندەکێ نەفەرمی پشکداری کرن ئەڤ کونگرە ل(١٩١٩/١/١٨)تاکو( ١٩١٩/١/٢١ )ل پاریس بەردەوام بوو هەروەسا پشتی سالەکێ رێکەڤتنەکا دی ل فەرەنسا ب پشکدارییا هەڤپەیمانا (بریتانیا و فرەنسا و ئیتالیا و یابان)و دەولەتا ئوسمانی بناڤێ (رێکەڤتنا سیڤەر)یا کو ل (١٩٢٠/٨/١٠)هاتیە ئیمزاکرن ئەڤێ رێکەڤتنێ سێ بەند ب کوردانڤە گرێدای بوون ئەوژی بەندێن (٦٤،٦٣،٦٢)کو ل سەر بنەمایەکێ یاسایی ژبو چارەنڤیسێ مللەتێ کورد هاتبوونە دارشتن.
بەندێ (٦٢)لیژنەك ژ سێ ئەندامان کو ژ لایێ حکومەتێن (بریتانی و فەرەنسی و ئیتالی) هاتە پێکئینانا ئەڤ لیژنە دماوێ شەش هەیڤا دا ل ئەستەمبولێ ئامادە ببیت داکو پەیمانا سەربەخویا خویی بو وان دەڤەرێن کوردی یێن دکەڤنە دناڤبەرا رۆژهەلاتێ رووبارێ فورات وباشوورێ سنۆرێ ئەرمینیا و باکورێ سوریا و عیراقێ هەروەسا پێدڤییە کلدو و ئاشوری وکێماتیێن دیتر ل وان دەڤەران بێنە پاراستن.
بەندێ (٦٣) حکومەتا ئوسمانی ژ مێژوویا کو دهێتە ئاگادارکرن سۆزێ ب دەتن کو دماوێ سێ هەیڤا دا بریارێن وێ لیژنێ کو ل بەندێ( ٦٢)دا هاتی جێبەجێ بکەتن.
بەندێ (٦٤) ئەگەر دماوێ سالەکێدا پشتی مێژوویا بجهئینانا ڤێ پەیمانێ گەلێ کورد دوان دەڤەرێن تێدا ئاکنجی سەربەخویێ ژ تورکیا بخوازیت ب مەرجەکی کو جڤاتا نەتەوان دوێ باوەرێ دابن کو گەلێ کورد هەژی سەربەخویێ و دێ شێن خو ب رێڤەبەن تورکیا بێتە راسپاردکرن کو ئەڤێ بکەتن وتورکیا سۆزێ ب دەتن کو ئەڤێ راسپاردێ بجهبینیت و دەست ژ هەمی مافێن خو دڤێ دەڤەرێدا بەردەت ئەگەر کوردێن ویلایەتا مویسل ژی ڤیا بێتە دگەل ڤێ دەولەتێ دماوێ سالەکێدا شەریف پاشا کورێ سەعید پاشای کورێ حسێن پاشایێ خەندان ژ خێزانا بابان یا کوردییا ب ناڤودەنگ گەلەك کارێن دبلوماسی دەولەتا ئوسمانی وەرگرتینە کو بابێ وی وەزیرێ دەرڤەیێ دەولەتا ئوسمانی بوو ل سالا( ١٨٦٥ز)ل ئەستەمبوولێ ژ دایکبوویە ل سالا (١٩٠٩ز)ل دژی دەستهەلاتا ئوسمانی و بزاڤا ئتیحاد و تەرەقی یا تورکی راوەستیا و هەر دهەمان سال دا گوڤارا (مشروطيەت)ب زمانێ فەرنسی و تورکی ل پاریس دەرئێخست ول سالا ( ١٩١٨ز) دبیتە نوینەرێ کوردا ل کونگرێ پاریس رولەکێ کاریگەر هەبوو ژ پێخەمەت دروستکرنا دەولەتا کوردی.
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.