▪ دێ چەوا زارویێن خوە پەروەردەکەین؟

ناجح بێجانی ـــ هولندا

دەستپێکا ژ دایک بوونا هەر مرۆڤەکی دهێتە سەر دونیایێ ژیانا وان
د چەند قووناغا را دەرباز دبیت وتا کو دگەهیتە ژییێ پێکئینانا هەڤژینیێ ئەڤە ژی قووناغا هەرە گرنگە بو هەردو رەگەزێن ( نێر ومێ) و چەوا؟ چونکی هەر مرۆڤەکی حەزۆ ڤیان و ئارمانجێن خوە هەنە بو پاشە رۆژێ دڤێا ئەڤ حەزا وان بجهبهێت و ژیانا هەڤژینیێ پێکبینن وڤێجا دێ ل بەندا هەبوونا زارۆبن, نە یا گرنگە
(کوڕ یان کچ ) یا ژهەمیان گرنگتر دێ چەوا وان پەروەردەکەن ئەو ب خوە هەست ب خۆشی وهێزێ بکن باوەری ب خوە هەبتین جارێ دڤێتین هەر ژ ژییێ (٥-٦ )سالێدا کەسایەتیا وان ئاڤابکن و ل سەر شەنگستەیێ راست ودورست هێدێ هێدێ فێر بکن ،ل ڤی ژییێ بچیک دا زارۆ ک فێری گەلەک تشتا د بن خالا جەوهەری ئەڤەیە کا چەند دشێاندایە هوون وەختەکی دەستنیشان بکن و یانژی پارڤەبکن وبەرهەڤبن بو هەر پسیارەکێ ئاراستەیی وەبکن یا جڤاکی بیت و گرێدایی ژیانا وان یا رۆژا نە ،دڤێتن هوین راستگویانە بەرسڤێ بدەن و بێ دو دلی ،ئەگەر نە باش بزانن دێ ژدەرڤە بەرسڤێ وەرگرن ژ هەڤالێن خوە چێدبت ب رەنگەکێ شاش بیتن ، هشیار بن توندوتیژێ ب کار نەینین دێ کارتێکرنێ کەسا یەتیا وان بیت ،زارۆک هندەک تشتێن نوی دبینن بو وان یا گرنگە بزانن چی یە، لەوما دێ بینی گەلەک جاران پسیارا دکن و گوهلێبگرن و ب دلەکێ پاک و بێهنفرەھی پێدڤێتن ، نەبێژنێ ئەڤە چی پسیارن ؟دەنگێ خوە سەر بلند نەکن و خوە دویربێخن ژ ئاخاڤتنێن زڤڕ چونکی هەستێ وان یێ نازکە و زیکا تشتا وەردگرن ، دا نەبنە قوربانی هندەک دابۆنەریتێن کەڤن، وەکو دبێژن نابیتن تو گەلەک گوهێ خوە بدەی زارۆکا،باشترین رێیێ دناڤبەرا وەدا دانوستاندن و لێکتێگەهشتنە ،ئەڤە وێ چەندێ دگەهینت هوین دێ پێکڤە شێن بەردەوامیێ ب ژیانەکا خوە ش ئارام دن ب تایبەتی پەیوەندیێن دناڤبەرا دایک و بابان دا ئەگەر بهێز بن ژبەرکو پتر باوەری پەیدادبیت وزارۆ ژی هەست بڤێ چەندێ دکەن ئەڤە ژی خالەکا گرنگە بۆ گەشەکرنا مێشک ولەشێ وان، ژ لایێ زانستی ژ یڤە ئیشارەت پێهاتی یە دان و پشت راست دکن بەرۆ ڤاژی ڤێ چەندێ دناف مالەکا پر ئالۆز ئاریشە دا کارتێکرن وباندۆرا خوە دێ هە بیت بێ ئومێدی و دو دلی و نەباوەری ب پاشە رۆژێ ،هەر جارەکا ل قوتابخانێ یانژی هەر جهەکی پلەکا باش بدەستڤەئینا و سەرکەفتن پاداشت ودیاریا پێشکێش بکن دێ هەولدەن خوە پتر زەحمە ت دەن ، ئەگەر زارویێن وە شاشیەک ژی کر چێنابیتن هوین سزا ئەڤە نە چارەسەری یە هندەک ریێن دێ یێن هەین دگەل باخاڤین و باوەریێ بو چێبکەن ئەگەر تشتەک ژی ل مالێ شکاند نابتین بهێنە سزادان ژ بەرکۆ ئەو دێ هزرکەن ئەڤە تولڤەکرینە دژی وان ،ل پێش چاڤێن زارۆ یێن خوە هەمی ئاخڤتنا نەبێژن ب تایبەتی ئەگەر ب ژیانا وانڤە یا گڕێدایی بیت دا هەستێ وان تێکنەچیت ،هەمی جارا ن هەولبدەن دشولێ مالێدا یان یێ ژ دەرڤە دگەل وە هاریکار بن و هەمی جاران دەستخۆشیێ لێ بکن ئەڤە ژی دێ بیتە پالدەرەک باش هەست ب خۆشیەکێ بکن دیسان دێ فێری شولکرنێ بن، فەرە بزانین هاتنوچوون تێکەلییا وان ب تایبەتی ژ دەرڤە ب چی جوریێن زارۆکا رانە ، بلا هەتا درەنگی شەڤ ژ دەرڤەنەبن ب چاڤێ کێماسیێ تەماشەیی زارۆیێن خوە نەکن ، جوداهیێ دناڤبەرا واندا نەبیت ب چاڤەکێ وەکهەڤیێ سەرەدەریێ دگەلدا بکن و د کرینا جلکان دا و لینینا خارنێ یان ژ ی بو هەر گەشتەکێ ژ دەرڤە ئەگەر ب هەڤرا بن دێ باشتر بیت ،زارۆیێن وە بلا دڵرەشی و کەرب وکین بەرامبەر ئێکدو نەبتین هەست ب خوێشک و براینێ بکن ، هەولبدەن پێکڤە وەکۆ هەڤالا بن ،لێ ژبیر نەکن دڤیا رێزێ ل وە ژی بگرن دیسان ل دەورۆبەرێن خوە ،دڤێتن راستگۆ بن فێری درەوا نەبن ب ئەزمانەکێ نەرم و سەر خوە د گەنگەشێ و دان وستاندنا ندا لگەل وان کەسێن بەرامبەری وان ، ئەگەر چەند کاودانێن وە یێن ئابوری ژی باش بن هشیار بن نە هەر تشتەکێ ژ هەوە داخاز کر بێژنێ سەر چاڤا بەلکۆ بێژنێ دێ هزرەکێ تێدەکەین و ،پاشی بەرسڤێ بدەن داهەست ب هندێ بکن نە هەر تشت ب ساناهی یە ، زارۆ یێن وە توشی نەخوشیەکێ یان ئاریشەکێ ببن دڤێتین هوین گەلەک هاریکار بن ژ بەرکۆ دا دڵ گران نەبن پێدڤی شیرەت و ئامۆژگارێن وەنە ، چوو جارا ن نە بێژن زارۆیێن خوە دڤێتن تو ببی فلان تشت هەر مرۆڤەکی تا رادەکێ حەزۆ ڤیان و شیا ن هە نە ،هەمی وەک ئێک نینن ڤێجا بلا هندەک جاران ژی دەرفەتێ پێبدەن ئەو بخوە هەلبژێرن داکۆ تێدا سەرکەڤن ب تایبەت ل قووناغێن قوتابخانێ مایتێکرنێ تێدا نەکن و داکۆ چوو ئارێشە پەیدا نەبن،ب تایبەتی دژیێ (١٢-١٨)سالیێ دا دڤیا هوون ل ڤێ قووناغێ گەلەک هشیار بن ژبەرکۆ گڤاشتنێن جەسەدی ودەروونی ل سەر وان زاڵن و وەختێ پێگەهشتنا وانە ئەو هندەک جاران خوە بهێز دبن ،وبەروڤاژ ی جاران ژی خەموکی ل دەف وان یا زێدەیە ئەف قووناغە ژ هەمیان گرنگترۆ هەستیارترۆ مەترسیترە ………