رێدیار عبدالرحمن هوستانی
فەلسەفەی ڕێزگرتن چەمکێکە کە لە دەوری بیرۆکەی مامەڵەکردن لەگەڵ تاکەکان و بوونەوەرە زیندووەکان و ژینگە بە ڕەچاوکردن و کەرامەت و دانپێدانان بە بەهای سروشتی خۆیان کۆدەبێتەوە. بریتییە لە داننان بە ماف و سەربەخۆیی و هەستی کەسانی دیکە لە هەمان کاتدا خۆبەدوورگرتن لەو کردارانەی کە لەوانەیە ئەو لایەنانە کەم بکەنەوە یان پێشێلی بکەن. ڕێزگرتن بنەمایەکی ئەخلاقی بنەڕەتییە کە بنەمای نەریتە جۆراوجۆرەکانی فەلسەفی و کولتووری و ئایینییە.
ڕێزی ڕاستەقینە بریتییە لە گوێگرتنی چالاکانە لە کەسانی دیکە، هەوڵدان بۆ تێگەیشتن لە دیدگاکانیان و نیشاندانی هاوسۆزی بەرامبەر بە هەست و ئەزموونەکانیان. بریتییە لە وەلانانی لایەنگری و حوکمدانی کەسی بۆ دروستکردنی ژینگەیەک کە پەیوەندی کراوە و ڕاستگۆیانە تێیدا ئەنجام بدرێت.
فەلسەفەی ڕێزگرتن درێژدەبێتەوە بۆ ژینگە، دان بەوەدا دەنێت کە جیهانی سروشتی بەهای ناوەکی هەیە لە دەرەوەی سوودەکانی بۆ مرۆڤ. ڕێزگرتن لە ژینگە بریتییە لە پراکتیزە و هەوڵی بەردەوام بۆ پاراستنی ئیکۆسیستەمەکان بۆ نەوەکانی داهاتوو.
چاندنی فەلسەفەی ڕێزگرتن لە کۆمەڵگادا پێویستی بە فێرکردن و مۆدێلکردنی ڕەفتاری ڕێزدار هەیە لە تەمەنێکی بچووکەوە. بە نیشاندانی کردار و بەهاکانی ڕێزگرتن، تاکەکان دەتوانن بەشداری بکەن لە کولتوری ڕێزگرتن لە کۆمەڵگاکانیاندا.
ناکۆکی بنیاتنەر: ڕێزگرتن لە کەسانی دیکە هەمیشە بە مانای ڕێککەوتن لەگەڵیان نییە، بەڵکو بریتییە لە بەشداریکردن لە ناکۆکی و مشتومڕ بە مەدەنیەت و ئامادەیی بۆ تێگەیشتن لە دیدگا دژبەیەکەکان. ناکۆکی بنیاتنەر ڕێز لە ماف و بۆچوونی هەموو لایەنە پەیوەندیدارەکان دەگرێت.
بە گشتی فەلسەفەی ڕێزگرتن پرەنسیپێکی ڕێنماییە کە پەیوەندیی هاوئاهەنگ و ڕەفتاری ئەخلاقی و هەستکردن بە پەیوەندی نێوان تاکەکان و دەوروبەریان بەرەوپێش دەبات. ڕۆڵێکی چارەنووسساز دەگێڕێت لە پەروەردەکردنی هاوسۆزی و لێکتێگەیشتن و هاوکاری لە جیهانێکی هەمەچەشن و ئاڵۆزدا.
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.