▪ مێژوو و شینوارێن بازیدێ ، (بازید) (bazid)

بازید باژێرەکێ کوردایە ل پارێزگەها ئاگری ل باکوورێ کوردستانێ ، نێزیکی سنورێ روژهەلاتێ کوردستانێیە ، دکەڤیتە باشورێ روژئاڤایێ چیایێ ئاگری ،باژێرێ کەڤن د گەلیەکێ تەنگ دایە دیراتیا( 5)کم ژ باژێرێ نوی قەسرا ئیسحاق پاشا ناڤبەرا هەردووکادایە ، پشتی شەرێ جیهانیێ دووێ ، باژێرێ نوی پێشکەفت و ئاڤەدان بوو و باژێرێ کەڤن هاتە پشتگوهاڤێتن ، ژمارا ئاکنجیت وێ دگەل ناحیا و گوندێن سەرڤە نێزیکی (170000) کەسایە، کو ژ دوو ناحیا 85 گوندا خوڤەگریت، تایبەتمەندیا ڤی باژێری ئەوە کو پشتی هەلبەستڤانێ کورد ئەحمەدێ خانی ل دەڤەرا هەکاری کوچکری و هاتی ل بازیدێ ئاکنجی بی ئێدی باژێرک بو ناڤەندەکا روشەنبیری و چاند و وێژەیا کوردی ،گەلەک وێژەڤان و هەلبەستڤان و نڤیسکارێن کورد د قوتابخانا ئەحمەدێ خانی دا پێگەهشتن ، ژ جهێن گرنگ و شینواری ل بازیدێ قەسرا ئیسحاق پاش و گورا ئەحمەدێ خانی و کاڤلێت قوتابخانا ئەحمەدێ خانی و کاڤلێت میرێ ناڤ و دەنگێ کوردان یێ ناڤێ هەفتبیلا ،نە
چیایێن دەردوورا بازیدێ پێک دهێن ژ چیایێ ئارارات و تەندورەک و شێرەسوار و کولوس و گرێ سوور و گوزێ ،ئەڤان چیا ژی گەلەک شکەفتێن گرنگ و مێژووی تێدانە ، ژبەرکو ئەڤان شکەفتا تایبەتمەندیەک هەیە گو نافدا گەلەک سارن ، خەلک وەک بەفرگەها کارتینیت و خارنێن خو تێدا هەلگرن و دەرگەه ئێخستینە ڤان شکەفتان ، ل سەر ڤان چیا دیوار و پەرستگەهێن کەڤن دهێنە دیتن کو ژ ئاخێ و بەرا چێکرینە ، دبێژن پەرستگەهێن زەڕدەشتیانە ، قەسرا ئیسحاق پاشا کو نێزیکی (4)کم ژ باژێری دوویرە ل سالا (1784)ز ژلایێ ئیسحاق پاشای ڤە هاتیە دروستکرن ژ 366 ژوورا پێکهاتیە کو ژورێن مێڤانان و مەتبەخ و زیندان و زێرەڤانان و هەروەسا مزگەفتەک ژی تێدا هەیە ، مێژووا شارستانیەتا بازیدێ ڤەدگەریتە سەروەختێ ئورارتوو، ل دەردوورا باژێری شینوارێن خانیێن کەڤن دهێنە دیتن دبێژن ل جهێ کەلها بازیدێ بەرێدا باژێربوویە، نوکەژی ب کاڤلی مایە مزگەفتەک ژی کو ب مزگەفتا خەلکی ناڤدارە دبن کەلهێ ئاڤاکریە ، مەزارێ ئەحمەدێ خانی نێزیک مزگەفتا ئیسحاق پاشایە ، سالا ( 1707 )ز ئەحمەدێ خانی چویە بەردلوڤانیا خودێ ، هەروەسا ل دەردوورا ڤی مەزارگەهێ ژمارەکا گورێن کەڤن لێ هەنە، ل ڤێ دەڤەرێ چالەک هەیە کو کیراتیا وێ نێزیکی 600 م یە ژ ئەنجامێ کەفتنا خارێ یا بەرەکێ ژ هەسارەیەکێ ل سالا (1913)ز
ناڤێ باژێری ژ ناڤێ شێخەکێ یێ هاتی

🔵ئامادەکرن :kovan Sh Rêkani