▪  ناکۆکی وشەڕ سیفەتێن هەرە دیارێن دیمەنێ سیاسی یێ دەڤەرا ڕۆژهەلاتا ناڤین

نڤیسین پارێزەر(هەلات مزوری)

بۆچ ڕۆژهەلاتا ناڤین نەیا جێگیرە؟؟ زێدەباری گۆڕانکاری یێن سیاسی یێن ل ڤێ دەڤەرێ دهێنە کرن ئەڤ دەڤەرە هەرا ئاژاوەیە چونکی دەڤەرا ڕۆژهەلاتا ناڤین جهەکێ ستیراتیژی یێ گرنگ هەیە دسیستەمێ جیهانی دا کۆ چ دەڤەرێن دی هندی ڤێ دەڤەرێ گرنگیاخۆ نینە وتانوکە تەماعی یا هێزا دەرەکی یە ود مێژوویا کەڤن وناڤەند ۆ نوی زەمینەیێ ناکۆکی ۆ گۆڕەپانا مایتێکرنا بیانی و یاریکەرا بۆ ول سەر ئاستێ هەرێمی وجیهانی و ناڤخۆیی وهەردەم ئەڤ دەڤەرە یاوەفادار بو بۆ مێژوویا خۆ یا ئاژاوە ۆگەلک دەولەت ژێدکەفتنە د ناکۆکی وقەیران ۆ نەبونا ئێمناهییەتێ دا وگەلک هۆکار هەنە بتایبەت فشارێن ئایدۆلۆجی وتائیفی ومەسەلێن ئۆلی وسامانێن سروشتی ۆزێدەباری مایتێکرنا هێزێن بیانی .ئامار ئاماژە ب هندێ ددەن کۆ ناکۆکیێن چەکدار دنوکەدا ل ڤێ دەڤەرێ لدیڤ ژمارێن ئەکادیمی یێن یاسایا نیڤدەولەتی یامرۆڤایەتی ومافێ مرۆڤ ب :35 ناکۆکیێن چەکدارە ل ئەفریقیا و21 ناکۆکی ل ئاسیا و7ناکۆکی ل ئەوروپا و6 ناکۆکی ل ئەمریکا لاتینی ئەڤەژی ئاماژەیێ نەبونا تەناهیێ یە ل دەڤەرا ڕۆژهەلاتا ناڤین ،ۆسیفەتێ دیار یێ ناکۆکیێن ڕۆژهەلاتا ناڤین کۆ نە نیڤ دەولەتینە بەڵکۆ دسنورێ ئێک دەولەت دا دهێت کرن ،وئەو ناوچەیا پڕی ناکۆکیێن چەکدار هۆشداریێ دەت ب گەڤ کرنا ئێمناهیێ وسەربەخۆییا هەرێمی ب پلەیا ئێکێ ئەڤەژی گەڤا ل هەڵێن گەشەپێدان ۆ دەستڤەئینانا پێشکەفتنێ دکەت بۆ ژیانا پێتڤی یا هەر گەلەکێ ب ئۆمێد کۆژیانەکابهایانەو جێگیرهەبت.کۆ هەرجاره کا هندەک لایەنا ڕکابەری یا دەولەتێ کر لسەر شەرعیەتێ و دەسهەڵاتاوێ دسەپاندنا یاسایێ دا ئەڤ دەولەتە بەرەف کەفتن ۆنەمانێ دچت ، پسیار دهێتەکرن ئەرێ دەولەتێن وەک تایوان ۆکوریا باشور ۆ سنغافور بۆچ دسەرکەفتینە دسیاسەتێ دا ؟ چونکی حکۆمەتێن وان ب شێوەکێ بەرفرەھ کاردکەن بۆ دیارنەبۆنا ڕکابەرایەتی یا دەسهەڵاتا دەولەتێ ژ کۆمەڵێن کۆ چەکی بلند بکەن د ڕویێ وێ دا ۆئەڤ فاکتەرە یەکەمینە وبنەڕەتی یە بۆسەرکەفتنا هەردەولەتەکێ ئەگەر ئەڤ مەرجە هاتە جێبەجێکردن حکۆمەت دێ شێت کارێ خۆ کەت بشێوەکێ باڵکێش وەک دەولەتێن کەنداڤا عەرەبی نمونەکا گەشەپێدان ۆپێشکەفتنێ دەتە مە کۆ مەرەما وان یا بنەڕەتی هەبونا دەولەتێن نیشتیمانی یێن ب هێزە کۆ کۆمەڵێن چەکدار دوبەرەکیێ دگەل ناکەت د چەسپاندنا یاسایێ وهەیبەتا دەولەتێ دا ، لدویماهیێ دڤێن دیارکەین کۆ ڕێکا ڕاست ۆ دروست بۆ ئێمناهی وسەربەخۆیی ۆ ئارامی ۆ دەستڤەئینانا هەڵێن گەشەپێدانێ چۆنە د سیستەمەکێ هەرێمی یە ڤاڵە ژ چاڵاکیێن کۆمەڵێن چەکدار ئەوێن دوبەرەکیێ دگەل دەسهەڵاتا دەولەتێ دکەن.