سەرهەڵدان دناڤبەرا ئامانج و ئەنجامان دا

عەندنان محەمەد تاهر

سەرهەڵدانا باشورێ کوردستانێ ئادارا ساڵا1991 ئێکە ژ رووداوێن هەرە گرنگ مێژوا کورد و کوردستانێ دا ، ئەڤ سەرهەڵدانە جەماوەری تینی دژی رژێما بەعس یا دیکتاتور ئەنجام دا، کە دەسەڵاتا وی دەمی دان پێدانا مافێن کوردان نەکرن ، رژێمێ داخازیێن نەتەوەیی کورد وەرنەدگرتن ، هەر تشت بن کونترولا وان پارتا بەعس دا بوو ، حکومەتا بەعس نەشیا خزمەت هەمی نەتەوەیێن جودا بکەت . رێک نەددا هەلبژارتنێن دروست بهێن کرن هەمی هێزێن سیاسی بەشدار بن ب ئازادانە .ژ بلی ڤێ کوشتن و سوتن و دەربەدەریا خەلکی کوردستان و خوارێیا عێراق تایبەت (شیعەیان) درێژە کێشا ، ڤێ دەسەڵاتا دیکتاتور تاوان سەر تاوانێ زێدە دکر و پێنگاڤ بو چارەسەریا وێ نەهاڤێتن ، ژ بەر هندێ ئەڤە هەمی بینە ئەگەر کە خەلک دژی راوستیت و سنورەکێ بو دانن .
جەماوەرێ کوردستانێ پشتەڤانیا پێشمەرگەی شیا بگەهیت بەشەک ژ وان ئامانجا ، کە سەرهڵدان دوو ئامانجێن سەرەکی پێ هەبوون .
ئێک: رزگارکرنا ئەردێ کوردستانێ کە کورد خو رێڤەببەن . دوو:هێنانا سیستەمەکێ حکومرانی کە دیموکراسی و دادپەروەری و سەروەریا یاسایێ تێدا هەبیت .
ئەگەر ئەڤرو بهێن بەرێخودانێ بوو ئەنجامێن وێ بکەین ئەڤرو بەشەکێ ئەردێ باشورێ کوردستان رزگار بووە ، دەسەڵات و رێڤەبەری کەفتیە دەستێ کوردان دا ، لێ بەشەکێ کوردستان نەهات رزگارکرن تایبەت کە ئەو دەڤەرێن ئەڤروو دەڤەرێن ڤەقەتیایی بەرنیاسن کە ئەڤەش ئامانجێن سەرهەڵدانی بوون چونکی هەردەم دگوتن کەرکوک کوردستانیە و خوین پێناڤ وێ دا هاتیە رێتن ، هەرچەندە پشتی روخاندنا رژێما بەعس2003 دەرفەتەکا زێرین درووست بوو بو سەربەخوێ و ڤەگەراندنا دەڤەرێن ڤەقەتیایی لێ مخابن سیاسیێن کورد نەشیان ڤێ دەرفەتێ مفایی لێ بینن . شەرێ داعش دا هزاران پێشمەرگە بین قوربانی دەڤەرێن ڤەقەتیایی لێ دیسان دەسەڵاتدارێن مە ژ بەر بەرژوەندیێن حزبی و کەسی رێز ژ خوینا شەهیدان نەگرت دەمێ شەڤ و روژەکێ دا جارەکا دی حکومەتا بغدا زڤراند سەر سفرا حازر . لایکێ دێ دوو ئیدارەیی ڤێ هەرێما بچیک رهێن خو داهێلانە کە ئەڤە ئێکە ژ وان هوکارێن سەرەکی بگەهین ڤێ حالێ نەباش کە ئەڤرو ئەم تێدا دەربازدبین.
پشتی سەرهەڵدانێ بەرپرسێن مە کورێن کوردستانێ بوون بەلێ نەشیانە وەکی پێتڤی جەماوەری کوردستان رازی بکەن . مەسەلا دیموکراسی و دادپەروەری وەکی دیڤ دا هاتی دەست پێکێ هەم کارێن دلخوشکەر بوون و هەم کارەساتێن دلتەزین دیڤ خو ئینان، دژی وێ ئامانجێ کە جەماوەری وەکی دروشم بلند کربوو . دامەزراندنا حکومەت و پەرلەمانێ کوردستان پێنگاڤەکا باش و دلخوشکەر بی ، لێ ئەڤ حکومەتە و پەرلەمانە ڤی دەمێ درێژ وەکی پێتڤی خزمەت هاوڵاتیان نەکریە ، هاوڵاتی ژ دەسەڵاتا کوردی نەرازیە چونکی دەسەڵات بەروڤاژیا وان داخازیێن سەرهەڵدانێ هەی سەرەدەریەکا نەتەندروست دکەت ، هزاران هاوڵاتیان کوچ کریە بو دەرڤەی وەڵاتی تایبەت پشتی ساڵێن 2016 کە کارەساتێن دلتەزین دروست بوون و ڤێ رێکێ دا سەدان کەس دەریایی دا خەندقین .
داهاتێ کوردستان یەکسانی ناهێت دابەش کرن لایەکێ دیکە نەشەفافیەکا تمام داهاتێ نەفت و داهاتێن سنوری دا هەیە ، چینەک هەژار و بێ دەسەڵات و چینەک دەسەڵات و دەوڵەمەند ، تەنانەت زوور کار گەهشتی وی ئاستی بەشەک جەماوەری دوو دل بیت ژ وێ سەرهەڵدانا کری و هەر ئەڤرو خوپیشاندان دژی دەسەڵاتێ دکەن .
ئەو ماموستا و فەرمانبەرێن خوبەخش دام و دەزگەه رێڤەدبری پشتی سەرهەڵدانێ ئەڤرو کێمترین مافێن وان دهێن دابین کر تەنانەت موچەیێن وان دەمێ خو ناهێت دان یان ناڤێ پاشکەفتی لێ هاتیە برین.
بو هندێ جەماوەرێ نەرازی دژی دەسەڵاتا کوردی نەراوستیت ، پێتڤیە دەسەڵات دەستا دانیتە سەر برینا بو چارەسەریا وێ ، پێتڤیە دەسەڵات پێداچونێ غروریا خوەدا بکەت و متمانێ ناڤبەرا خوە و هاوڵاتی ڤەگەرینت ، لاپەرەکا چاکسازی هەڵبدەت ، هەمی هێز و لایەنێن سیاسی دگەل ئێش و ئازارێن مللەتی دا بن ، ناکوکی و شەرە پوست و پلە وازێ لێ بینن ، حکومەت کەڤیت خزمەتا هاوڵاتیان دا و داهاتێ وەڵاتی یەکسانی بو هەمیان بیت ، دا هاوڵاتی هەست بکەت کورێ ڤێ وەڵاتیە ، هەر کەس ئەرک و مافێن خوە باشترین شێوە ئەنجام گەهینت

• دکاری هەموو بابەتێن خۆ ببینی …