هونەر و زانستی وەرگێڕانی

وەفا ئەحمەد حمد

هونەر و زانستی وەرگێڕان، ئارام ئارام خۆی خزاندووتە سەر تەختە شانۆی زانست و هونەر و پیشە سازییەوە و جیهانێك بۆ هەموو زانستەكانی ئێستای گەردوون بە مەبەستێ گۆڕینەوەی بیرو ڕا ئامادە دەكات. پەیوەندییە نێودەوڵەتیەكان لە هەر بوارێكەوە پێویستیان بە وەرگێڕانیكی باش و وەرگێڕێكی باشیش بە بێ منەمنەوە هەیە.
پەراگرافێكی دەستپێكی یەكەمین پەرتووكی وەرگێڕدراوی بادینی سەبارەت بە زانست و هونەری وەرگێڕان بە یارمەتی هاوڕێی خۆشەویستم مامۆستا كەمال كوردی بە خامە و پێنووسی من و وەرگێڕانی ئەم بەرێزە وا خەریكە بۆ چاپ و بڵاوكرنەوە ئامادە دەبێت بۆ ئەوەی بە زووترین كات بگاتە بەر دەست ئێوەی هاوڕێ خۆشەویستەكانم و هەموو ئەوانەی كە خولیای زانست و مەعریفە و خوێندنەوەی پەرتووك و خۆ پیگەیاندنن. بیروڕایێ ڕەوشەنبیر و نڤیسكار و وەڕگێڕكارێن كورد ل بارا ڤێ پەرتووكێ
“وەفا ئەحمەد نڤیسكار و ڕۆژنامەڤان”دبێژە:
جیهانا زاروكینیێ،جیهانەك پڕ نهێنی و ڤەشارتییە. دەما تو ب قەنجی چاڤێن خوە ڤەدكی،دگەل فێربوونا زمانێ دەیك،تێگەها ئەلف و بێ یا جوان مینا”دایك، نور ئو ڕوناهی، میهرەبانی و مەحبەت، ل تەنیشت وان جوانییێن ڕاستەقینەیا دەوروبەر مینا”كانیا ئاڤێ،دارستان و ڕویبار دەردكەڤێ و ڕامانا خوە پەیدا دكەت و تو ژی هێدی هێدی د وارەك دا كو ڕەنگە وارێ تە نەبە مەزن دبی و چاڤێن خوە ل سەر هن جوانی و پێگەهان و ڕامانان ڤەدكی كو د پاشەڕوژدا دبن هەمی مەرەق و حەز و خوەستكێن تە یێن ژیان و ب زیندی مانەڤەیێ.
من ل دەربدەری و ئاوارەتیێ دا خویندبوو، ئەز هەڕیم زانینگەهێ و كارێ من هەبوو، دگەل ڤێ چەندێ كو زمانێ من یێ دەیك نە فارسی بوو لێ ئەز بووم ب مودورێ(بڕێڤەبەر)ب دەهان پڕۆژەیێن گوڤار و تایبەتنامەیێن ڕۆژنامەیێن ب ناڤ و بانگێن ئیرانێ مینا”پەرتووكا پیشە سازی و تەكنۆلۆژیایا توبا، گوڤارا ڕەزوان،تایبەت نامەیە كەرنەڤالا گول و گولاڤان و ….. تایبەت نامەیێن ڕوژنامەیێن فەرمی و ب ناڤ.
نێ لدویڤ بوورینا ب چەندان ساڵان دەما ئەز ڤەگەڕام وەڵاتێ خوە، دگەڵ زورەك ل ڕامان و پێگەهان د زمانێ كوردیدا ئەز بیانی بووم، زمانێ كوردی و توخیبێ كاركرن و كارتێكرنێ ژ من ڕە(ژ بو من) زمانێ دەیكێ بوو كو ئەو ژی ژ لاێی دەیك و باڤێ من و ژ لایێ ماموستێ من ئەز هاتبووم فێركرن، نێ ب ڕاستی ژی زمان و ئەدەبیاتا كوردی زۆر مەزنتر و جوربجورتر بوو، ڕەنگ ب ڕەنگ بوو، زاراڤ و لەهجە و گوتنێن تازە و زارێن جوربجور و جێوازێن هەر دەڤەرەكێ پڕ جودا بوون كو ڤان هەمیان ژ من مەرۆڤەك گێژ و سەرلێشێواو و پەریشان چێكربوو كو هەیا من نەدكاری كو خو هزر و بیرو باوەڕێن خوەژی بینم زمان و ببێژم.
ژ من ڕە ڕێك دویر و درێژ بوو و دەمژی كورت و كێم،دڤیا كو من تێگەهێن دەبیت و نەبیتان د زمانی كوردیدا ڤەگوهاستبان كو ئەو ژێ ڕیچال و ڕهێن وان د چاند و كلتوورا ڕەسەنا كوردیدا هەیە، هەڤئاهەنگی و یەكسان كرنا زار ب زار( وشە ب وشە)، هەڤسەنگیا وشەیان ل زمانی فارسی ژ بو كوردی و هەر وەسا كوردی ژی ب وان زاراڤین(سۆرانی، بادینی و كرمانجی و ….. ڕەنگ و ب ڕەنگ و جوربجور و شیرین ژ بوو من كو دگەل وێ ئەدەبیاتێ بیانی بوو پڕزەحمەت بوو، نها ئەز تێدگەهم كا چما د ڕێكخراوا جیهانیا یۆنیسكۆ ئەو كەسێن كو نەكارن ب زمانێ دەیك بخوینن و بنڤیسن، نەخویندەوار دهێن ژمارتن. دڤێ ڕێك و مەسیرا پر پێچ و خیچ( خیچ و ڤیچ)ێ خویندن و نڤیس و تێگەهشتنێ، ئێك ژ هەڤالێن من ب هونەرا وەرگێڕان و قولپاندنا خوە پڕ ئالیكاریا من كر،ڤەگەڕاندن، قولوپاندن ئان ژی وەرگێڕانا تێگەهێن ڕەفتاری و ئاخڤان ل فارسی ژ بو كوردی ئەو ژی ب ڕێیەك شارەزا و پسپووڕیانە و پروفیشناڵ ئالیكارییەك كارتێكەر و ئەرێنی بوو ژ بو ڤەگوهاستنا هزر و نڤیسینێن من، هەر جارەك ب پێدانا بابەت و نڤیسینێن خوە و وەرگێڕانا وان ب كوردی ڕە، شارەزایی و پروفیشناڵیا وەرگێڕانا ڤی هەڤالێ من، هەستەكا ڕاستەقینەیا من ژ زمانێ فارسی ژ بو زمانێ كورد دبر و پێناس و ناسنامەیا ڕەسەن و سەرەكییا نڤیسێن من وەك نڤیسكار و نڤیسەرێ شاكار و كارێ من وەك خوە دەمایەڤە، ب ڤێ جێوازییێ كو ڤێ جارێ هەر ئەڤ نڤیسا من ب زمان و ئەدبیاتەك كوردی و هەر ب هەمان ناسكبوون و خاڵێن تێگەهشتنێ دە دهاتن نڤیسن و بڵاڤكرن.
من ب ساڵان ل زانینگەهێدە وەرگێڕانا پەرتووكێن ماف خویندبوون، نێ توو(چوو)جارەك من هزر د مەزناهی و ڕیسالەت و پێخەمبەریا كارێ وەرگێڕكارەكی نەكربوو هەیا وی دەمێ كو ئێدی من كارو نڤیسێن خوە ڤەگەڕاندن و وەرگێڕان ژ بوو هات كرن.وەرگێڕكارەك ئان ژی قولپێنەرەك كارێ وی ب تنێ وەرگێڕانا میكانیكی یا بێ ڕح و بێ ڕامان نییە، بەلكی دكارین ببێژین كو وەرگێڕ ژ بلی كو دەسهەڵات و زاڵبوونا وی ب سەر زمانێن جورب جورو جێوازدا هەیە،نێ دگەل ڤێ چەندێ ژی ب ڤەدیتنا باشترین و هەژی ترین تێگەهان ژ بو زاراڤ و وشەیان د زمانێن جودا جودا دا كو پڕانیا وان چەندین ڕامانێن جودا جودا و دژ ب هەڤ هەنە،كار دكەت.
وەرگێڕ ڕح و جەرگ و دلێ نڤیسەرێ بابەتانە، وەرگێڕ لڤینا خوینا دەمارین نڤیسەرینە ژ بو گەهاندنا ڕامانا درستا وشەیان بو ناڤ دڵێ نڤیسینێن نڤیسكارێ بابەتی و ئەو مینا ئافڕینەرەك ب ئافڕاندنا وشەیان پێناسا زانستی و ئەدەبی یا نڤیسەری ب تەڤ هزر و بیرێن وی بێ چوو دەستكاری كرنەك ب زمانەك دن ڤەدگوهێزت،ئەرك و ریسالەت و پێخەمبەراتیا وەرگێڕكارەك پاراستنا وێ ئەمانەتا بابەت و نڤیسانە بێ گوهرین و دەستكاری كرنا ڕامان و واتایێن نڤیسینێ و هەر كارێ وی نڤیسەری ئەنجام ددە نێ ب زمانەك دی كو ئەو ژی ب ڕاستی كارەك مەزن، هەستیار و پروفیشنالە.
ئیڕۆ(دڤێ سەردەمیدا)چاپەمەنی (گوڤار و ڕۆژنامە و نامیلكە و پەرتووك و …)،سیستەما فێركاریا زانینگەهان و ناڤەندێن زانستی یێن پروفیشنال، نووچە و وتار و بابەت و نڤیسین هەمی هەمی دكەڤن ب كومێن كارێ وان وەرگێڕ و قولپێنەران كو ل زمانەك ب زمانەك دن، زانست و زانین و پیشەسازی و تەكنۆلۆژیا و ئەدبیات و هونەر ڤەدگوهێزن. وەرگێڕكار(قولپێنەر)ێن وەڵات و خاكەك، پێشمەرگێن بەرزە( بزر و وندا)بوویێ وەڵاتن كو كلیلا سەرەكیا پێشكە..

• دکاری هەموو بابەتێن خۆ یێن بەلاو بووی لە زێ بادینان لێرە ببینی ….