ئاهی هەژار موکریانی و قانون در طب بتانگرێ ، چۆن دەستتان چووە زیندانیکردنی زارای محمدی..؟

د.محمد خدر مولود

رۆژی 8-1-2022ساڵێک بە زیندانکردنی زارای محەمەدی مامۆستای زمانی کوردی و ئافرەتی چالاکوان تێ دەپەڕێ ، پار ئەو کاتە لە بارەی ئەم پرسەوە سیستەمی حوکمڕانی ئێران بە ئاشکرا لەرێگای دادگای شاری سنەوە دژایەتی خۆی بۆ زمانی کوردی نیشاندا .
ئەو دیمەنانەی بەردەم زیندانی ئەو شارە بینران لە هەڵوێستی زارا و هاو زمان و هاوشارییانییەوە وەڵامێکی شارستانی ئەدەبی نەتەوەیی سەردەمیانەی بوێرو
ئازای زارا بوو بۆئەو جۆرە دەسەڵاتداریەتیەی کە لەسەدەی بیست و یەک دا و لە سەردەمی دیجیتەڵی دا باوەڕی بەزیندانیکردنی پەیڤ و ئاخاوتن و زمانی دایک هەیە .
لە سەردەمی ئەمڕۆدا ، لەهەر وڵاتێک لە وڵاتانی جیهان و لەسەر هەربستە خاکێکی گۆی زەویدا بگەرێیت تاکە زیندانیەکی مرۆڤ لەسەر زمانی دایک لەسەر گۆی زەوی نادۆزیتەوە و ، کەیسێک نابینیت هاوشێوەی کەیسیی زارا بێ ، چونکە ئەو جۆرە پرسە نەک هەر باوی نەبووە و بەسەر چووە ، گەر لە هەندێ شوێنی حوکمڕانی داگیرکاری شدا هەبووبێ ،لەمێژە باوی نەماوە بۆتە بابەتێکی سەردەمی هزری تاریکی و تۆتالیتاری و بەزۆر خۆسەپاندن و زمان سەپاندن وتواندنەوەی گەلان .
بەکارهێنانی زمانی دایک بە گوێرەی هەر سی بەندی جاری گەردوونی مافی مرۆڤی رێکخراوی مافی مرۆڤی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ تەواوی نەتەوەکانی دونیا بە نەتەوە نەتەوە ژێر دەستەکانیشەوە هیچ کاتێ پاساو و یا بیانوو ناداتە دەست دادگای دەوڵەتی وڵاتانی حوکمدار بۆ دادگایکردنی هاوڵاتیانی لەسەر ئاخاوتن و نووسین و خوێندن و خوێندنەوە بە زمانی دایک ، مەگەر لە نێو رژێم و حوکمی تۆتالیتاریزمەکان دا نەبێ کە بەزەبری ئاگرو ئاسن ، پەت و سێدارە و کونجی زیندان وڵات بەرێوەدەبەن .
ئەو دیمەنە تراژیدیایەی زارا محەممەدی لە بەردەم زیندانی شاری سنە دا بینرا دیمەنی خوێندنەوەی زوڵم و چەوسانەوەی مێژوویی سەدان ساڵەی هەرسێ دراوسێی کورد( فارس و تورک وعەرەب )ی بیر هێناینەوە کە دەرهەق بەکورد کراوە لە هەمان کاتیش دا ترس لە کورد و فۆبیای زمانی کوردی لای ئەو سێ نەتەوەیە دەسەلمێنێ کە وێرای دەسەڵاتی سیاسی و سەربازی و ئابووریان کەچی زراو رژاو زەندەق چوو و فۆبیای گرتووی دەستی ئاخاوتن و نووسین وخوێندنەوە و داهێنان و ئەفراندننی زمانی کوردین .
لە کاتێکدا هەرسێ نەتەوە ( فارس وتورک وعەرەب ) بەدەیان جاروجار قەرزاری بەرهەمی هزری و ئەفرێنەری و نووسینی کەڵە نووسەران و ئەدیب وهزرمەندان و شاعیران و مێژوونووسانی بەڕەسەن و ڕەچەلەک کوردن وئەوانی کورد ئەدبیات و کەلتووری هزری و نووسین و مێژوو و شیعرو ئەفراندنی ( فارس و تورک و عەرەب ) یان دەوڵەمەند کردووە .
لەو بوارەدا بەدەها ناوی مەزنی ئەو بوارەمان هەیە ئێمەی کورد شانازیان
پێوە دەکەین ، وەک ئەم چەند نووسەرە مەزنانەی ئەم سەردەمە ( یەشار کەمال ، هەژار موکریانی ، سەلیم بەرەکات ) کەچی ئەوانی ( فارس وعەرەب وتورک) ی نەتەوەی باڵادەست و لەخۆبای بوو حیسابی کەلە پووشێکیشمان بۆ ناکەن ..
جێی خۆیەتی بەبیر دەسەڵاتدارانی تاران وحکوومەتی ئێران بێنینەوە و بڵێین :
تاران ، حکومەتی ئێران بەو هەموو زانا و مامۆستا و پسپۆرانەی زانکۆ و بەو هەموو زمانزان و مێژوونووسە مەزنانەی هەتان بوو،هەمووقەرزاری نووسەریی ناودار و ئەفرێنەری کورد (عەبدورەحمان شەرەفکەدی – هەژار موکریان ) ین .
ئەو قسەی سەرەوە قسەی بەرپرسانی باڵای ئێرانییە وایانگوتوە وبڵاوکراوەتە.
ئاخر تا هەژارموکریانی ( قانون دەر تووب- قانون در طب )ی ئیبنوسینای لەزمانی عەرەبی وەرنەگێرایە سەرزمانی فارسی، ئەدەبیاتی فارسی لە بەرامبەر ئەم کتێبە پزیشکییە گیادەرمانە گرنگە کۆلەوارو دەستە و پاچە وەستابوون و نەیاندەوێرا و خۆیان لە قەرەی نەدەدا و چونکە دەرقەتی وەرگێرانی نەدەهاتن لەکاتێکدا ئیبنوسینا و کتێبەکەی سەدان ساڵ بەر لە وەرگێرانەکەی هەژاری موکریانی کەڵە نووسەرانی ئەوروپی وەریانگێڕابووە سەر زمانی خۆیان .
هەژار ئەم شاکارەی ئیبن سینای لە کۆتای هەشتاکانی سەدەی پێشوو وەرگێرایە سەر زمانی فارسی ، گەر شاکارەکە ( قانون در طب ) ئەوەی بۆ هەژمار بکرێ لە ساڵی 1284 وە ئەوروپییەکان لەزمانی عەرەبییەوە وەریانگێراوەتە سەر زمانانی خۆیان لە کاتێکدا فارسەکان( ئیبن و سینا) بەهی خۆیان دەزانن و( قانون در طب ) یش بە شاکارێکی شاهانەی فارس ، گەر (هەژاری موکریانی ) کەڵە نووسەری ناوداری کورد نەبوایە دوای ( 704 ) ساڵ فارس و ئێران زمانزان وشارەزاو زیرەک و بەهرەدارێکی وایان نەبوو لەو ئاستەدابێ و دەرەقەتی ( قانون در طب – ابن سینا ) بێ و وەرگیگێرێتە سەر زمانی خۆیان .
سەیرە دادگا و دەسەلاتی ئێرانی رێزیان لەو کارە مەزنەی نووسەری مەزنی کورد هەژار نەگرت کە گەورەترین و پیرۆزترین خزمەتی زانستی و زمانەوانی پێشکەش کردوون و پاداشتی نەتەوەی کوردو زمانە زیندووە دەوڵەمەندەکەی نەتەوەکەی هەژار موکریانی و زارا محمدی بەزیندانی کردنی زارا دایەوە .؟
هەی ئاهی زارا بتانگرێ .. هەی ئاهی ئیبن سیان و قانون در طب و هەژار موکریانی بتانگرێ ..
دادگای سنە .. دادوەرانی ئێران ئایا ئێوە دەزانن زمانی کوردی لەنێو (100) زمانە زیندووەکەی جیهاندا لە رێزبەندی ( 58 ) مین زمانی زیندووی جیهاندایە ئەوەیان بەگوێرەی توێژینەوەکانی زانایانی سویسرییە لەکاتێکدایە ژمارەی دانیشتوانی کورد لەچاو عەرەب و فارس و تورک کەمترە و بێ ئەوەی خاوەن کیانی سەربەخۆی خۆی بێ و بەسەر وڵاتانی دەوروبەری دابەش کراوە ، لە بارەی زمانی نەتەوەکانی جیهان و بەتایبەتیش نەتەوە ژێردەستەکان، ئەو راستییەزانستییە چەسپاوە و لە چاپی ( ئینسکۆپیدیای نیشتیمانی سویدی) چاپی یەکەمی ساڵی 2007 و چاپی دووەم ساڵی 2010 دا لە بارەی زمانی کوردی بە روون و ڕەوانی تۆمارکراوەو ئاماژەش بەوە دراوە کە زمانی کوردی یەکێکە لەزمانە زیندوەکانی جیهان و لەریزبەندی (58) مینی دایەو زمانەکەش هی نەتەوەیەکی دابەش و پارچە پارچە کراوە .
هەی ئاهی زمانی کوردی .. ئاهی هەژار و ئیبن وسینا و (قانون در طب ) بتانگرێ چۆن دەستتان چووە زیندانکردنی زارای محەممەدی .. !!
دادگای سنە ، تاران ئێوە لەوە حاڵیبوون کەزارابۆ بەکوردی وەڵامی دادگای دە دایەوە..؟
ئەی لەو هاوکێشەیە تێ گەیشتن ..؟
زارا زیندانی نییە،ئەو فریشەی بەهەشتە ، بەباوەڕ بوون بەئایندەی گەش هەموو
دەم ،پێدەکەنێ وهەردەم روخسار گەشە و زەردەخەنە لەسەر لێوانیەتی .
هەولێر 9-1-2022