كاوه زوهێر
په‌یڤا ئیتیك(Ethic) د بنه‌كوكدا ژ په‌یڤا (Etos) هاتیه كۆ په‌یڤه‌كا یونانییه، ب مه‌به‌ستا ره‌فتار دهێت كۆ گرنگیێ ب بهایێن ره‌فتارى دده‌ت، ئه‌خلاقێ میدیایى یانكو ئیتیكا میدیایى سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل بنه‌مایێن ستانده‌ر یێن میدیایێ دكه‌ت كۆ پێكهاتینه ژ میدیا یا په‌خش، فلم، شانۆ و میدیایا چاپكرى و ئه‌نترنێن تاكۆ دگه‌هیته راگه‌هاندنا چه‌نگى و ریكلامێن میدیایى
مێژویا ئه‌خلاقى یا میدیایى ڤه‌دگه‌رێن بۆ سالا 1918 ل فره‌نسا كۆ هه‌ولێن به‌رده‌وام دان تا كوشیاین كوده‌كا ئه‌خلاقى بۆ پیشه‌یا رۆژنامه‌گه‌رى ببین و ئێكه‌م لێژنا ڤه‌كولینێ یا شاهانه بۆ دورپێجكرنا رۆژنامه‌گه‌ریێ هاتیه پێكئینان ل بریتانیا بۆ ل سالا(1947_1949) ئه‌وژى رۆژنامه‌یا (ده‌یلى مه‌یل) یا (لۆرد رۆته‌ر مێرى ) و رۆژنامه‌یا (ده‌یلى ئیكسپرێس) یا (لۆرد بیۆر برۆك) كه‌فتنه د بن لێكولینێ دا.
ل هه‌رێماكوردستانێ ب هجه‌تا ئازادیا ده‌ربرینێ یاسا و پرنسیپێن ئه‌خلاقى یێن راگه‌هاندنێ هاتینه بن پێكرن كو گه‌له‌ك ژ رۆژنامه‌ڤان و ده‌زگه‌هێن راگه‌هاندنێ هزردكه‌ن د ئه‌ركێ خۆدا ئازادیا ره‌ها هه‌یه، لێ به‌رۆڤاژى ڤێ چه‌ندێ یه،چ سیسته‌مه‌كێ سیاسى و تیوره‌كا فه‌لسه‌فى نییه كو مرۆڤ ب هه‌مى ره‌نگان یێ ئازاده ل ده‌ربرینێ و بوچون و سه‌ره‌ده‌ریێ، دڤێت رۆژنامه‌ڤان و كه‌نالێن راگه‌هاندنێ ل هه‌رێماكوردستانێ لسه‌ر وێ چه‌ندێ ب راوه‌ستن كۆ پرنسیپێن ئه‌خلاقى یێن راگه‌هاندنێ ب كار بینن، گه‌ر ئه‌م پرنسیپێن ئه‌خلاقى یێن میدیایى بكار بینین دێ چه‌ندین ئارمانجێن گرن ب ده‌ست خۆڤه ئینین وه‌ك رۆژنامه‌ڤان و راگه‌هاندكار و ده‌زگه‌هێن راگه‌هاندنێ ب گشتى، په‌یره‌وكرنا ئه‌خلاقێ میدیایێ دێ میدیاكاره‌كێ نمونه‌یى دروستكه‌ت و دێ ته‌فایا كه‌نالێن راگه‌هاندنێ كه‌ڤنه د خزمه‌تا كومه‌لگه‌هێ و هاولاتیان دا و دێ كه‌نالێن راگه‌هاندنێ ژ كرێتكرنا كه‌سان و لایه‌نێن سیاسى د ناڤ كومه‌لگه‌هێ دا دیركه‌ڤن.
هنده‌ك ژ ده‌زگه‌هێن راگه‌هاندنێ نه‌مازه هنده‌ك ژ میدیا كارێن به‌رنیاس دناڤ كومه‌لگه‌هێ دا ئه‌خلاقێ كارێ میدیایى پشتگوه دكه‌ن تنێ ب مه‌به‌ستا وێ چه‌ندێ كۆ خه‌لكه‌كى پتر ب خۆڤه گرێبده‌ن بابه‌ت نه‌یێ گرنگه ل جه‌م وان، لێ دڤێت ژلایێ میدیاكارى و ده‌زگه‌هێ میدیایى هزركرنا ئه‌خلاقێ میدیایى ئێكه‌م پرنسیپا ئه‌ركێ وان بیت، به‌رى نڤیسینا خه‌به‌رى ، به‌رى به‌لاڤكرنا وێنه‌ى، به‌رى مونتاژكرنێ ، دڤێت هزار ته‌ڤایا كارڤه‌دانێن كومه‌لگه‌هێ بكه‌ت دڤێت میدیاكار ته‌ڤایا بژارده‌یان هزرتێدا بكه‌ت.
هه‌ركاره‌كێ مرۆڤ ئه‌نجام بده‌ت دڤێت ره‌وشت د گه‌لدا بیت، میدیا وه‌ك پیشه‌یه‌ك ل سه‌ر بنه‌مایه‌كێ ئه‌خلاقى هاتیه دامه‌زراندن له‌وما رۆژنامه‌ڤان دڤێت یێ پابه‌ندبیت ب ئه‌خلاقێ كارێ خۆ یێ رۆژنامه‌ڤانیێ لێ ئه‌وا نها ئه‌م دبینین دناڤ هند ژ ده‌زگه‌هێن راگه‌هاندنێ ل كوردستانێ جهێ لسه‌ر راوه‌ستانێ یه، كۆ هند رۆژنامه‌ڤان ژ ئه‌ركێ خۆ یێ دروست یێ رۆژنامه‌ڤانیێ دووركه‌ڤتیه،
ب دیدامن ل هه‌رێماكوردستانێ كه‌سێن ئه‌كادمى د بوارێ راگه‌هاندنێ دا رۆلێ خۆ ب دروستى نابینن د ڤى بیاڤه‌ى دا، له‌وما داخوازێ ژ وه‌زاره‌تا ره‌وشه‌نبیرى و لاوان یا حكومه‌تا هه‌رێما كوردستانێ دكه‌م د رێكا كه‌سانێن بسپور و ئه‌كادمى پرۆژه یاسایه‌كى ئاماده‌بكه‌ن بۆ په‌رله‌مانێ كوردستانێ ل دۆر ڤێ پرسێ و كۆ رێكخستنه‌ك د ڤى بیاڤه‌ى دا بهێته‌كرن.
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.