خورشید ئەحمەد سوورچی
دگەل دەرکەفتنا ئایینان و بزاڤێن وان، دەولەتا ئێکگرتی (الدولة الموحدة) بوو ئارمانجا سەرەکی یا پەیڕەوکەر و پەیامبەرێن ئایینی، چونکی دەقێن ئایینی مرۆڤان پالددەن دبن سیهونەکێ پێکڤە بژین ب تایبەت ئەو دەڤەرێن ئاین و نەتەوەیێن وان وەکی ئێکن یان ژێک د نزیکن. دناڤ ئایینێ یەهودیەتێ و مەسیحیەتێ و ئیسلامێ دا هەرگاڤ سەرکردەیێن وان پێکۆلا دورستکرنا دەولەتەکا ئێکگرتی یان دەڤەرەکا ئێکگرتی دایە. دشێم بێژم بەکگراوەندێ (هیلالا شیعی) و (هیلالا ئەبراهام) مۆرکەکا دیرۆکی یا پێڤە لەوڕا (ئیران و ئیسڕائیل) ڤان دوو پڕۆژان دبینن پڕۆژێن ستراتیژی .
هیلالا شیعی چیە؟ ئارمانج ژڤی پڕۆژەی چیە؟
هیلالا شیعی پڕۆژەکێ ئیرانی یە و ل باشورێ ئیرانێ دەست پێ دکەت حەتا دگەهیتە بەسڕا و کەربەلا و نەجەف حەتا دگەهیتە ڕوۆژئاڤایێ موسل ل وێرێ ژی بەرەف سوریا و لبنانێ ڤە دچیت . مەرەم ژ دروستکرنا ئەڤێ هێلێ یان ژی ئەڤێ ڕێکێ گرێدانا لبنان و سوریا و عێراقێ یە ب ئیرانێ ڤە هەروەسا کۆمکرنا شیعەیانە دناڤ ئێک جوگرافیا ئێکگرتی دا ب مەرەما هندێ د پاشەڕۆژێ دا ئیمپڕاتۆریا شیعی بهێتە دروستکرن و ئەڤ دەڤەرە ب تەمامی بهێتە شیعیزمەکرن، هەروەسا ئەڤ دەڤەرە هەم ببیتە مەترسی لسەر نەیارێن شیعەیان، هەم ژی ببیتە دەرفەتەک بۆ دورستکرنا ئیمپراتۆریا فارسی یا ئێکگرتی . پشتی ژناڤچوونا ڕژێما بەعس هیلالا شیعی بوو ئێک ژ ستراتیژیێن بالا یێن ئیرانێ و هێزا قودسا ئیرانی هاتە دەستنیشانکرن بو جێبەجێکرنا ئەڤێ ستراتیژیەتێ . پشتی ڕژێما بەعس ژناڤچووی دەرفەت بو ئیرانێ چێبوو کو کاربکەت بۆ ڤێ ستڕاتیژیەتێ لێ ژبەر هەبوونا هێزێن ئەمریکا ل دەڤەرێ ئاستەنگیێن مەزن کەفتنە پێش هێزێن شیعە کو بڤی کاری ڕابن ، بەلێ ل دەمێ کو باراک ئۆبامی ل سالا ٢٠١١ بڕیارا دا کو هێزێن ئەمریکی ڤەکشینیت ژ عێراقێ ، ڕێک ل پێش هێزێن شیعی ڤەبوو کو دەست ب جێبەجێکرنا ستراتیژیەتا خۆ بکەن و بڤی ڕەنگی شیان حەتا ئاستەکێ باش بگەهنە ئارمانجا خۆ، هەروەسا ل دەمێ داعش پەیدادبیت و بەرەف سنورێن عێراقێ دهێت ، ئیران هەست ب مەترسیا هندێ دکەت کو داعش پڕۆژەکێ (ئەنتی – شیعی) یە و ئارمانج ژێ دروستکرنا مەترسیێ یە لسەر هیلالا شیعی لەوڕا زی دەست ب هێرشکرنێ دکەت و هەفکاریا هێزێن عێراقی دکەت ل دژی داعشێ . داعش بوو ئەگەر کو شیعەیێن عێراقێ لسەر دەستێ قاسم سولەیمانی بهێنە کۆمکرن لژێر سیهۆنەکێ دا و بێگومان ئەڤەژی پتر هەفکاریا پاراستنا هیلالا شیعی دکەت ، لەوڕا دشیان دایە بێژین ( ڤەکشانا هێزێن ئەمریکا ل سالا ٢٠١١ و هاتنا داعش ل سالا ٢٠١٤ ) دوو دەرفەتێن مەزن و زێڕین بوون بۆ هێزێن شیعی کو بگەهنە ئارمانجا خو یا بالا . هێزێن شیعەیان ل سوریا و عێراقێ ب نزێکی ٢٠٠ هزار کەسان بوون ل سەردەمێ داعش دا و هەر هەمیان شەڕ دکر ل دژی داعشێ دا ڕێکێ ل وان مەترسیان بگرن یێن کو داعشێ دڤیا دروست بکەت لسەر هیلالا شیعی .
هیلالا ئەبراهام چیە؟ ئارمانج ژڤی پڕۆژەی چیە؟
پشتی کو ئیسڕائیلێ زانی ئیران یا ب ڕێکا هیلالا شیعی دەردۆرێن ئیرانێ پاقژ دکەت ژ مەترسیا ب مەرەما سەقامگیریا ئیرانێ، ئیسڕائیلێ ژی هزر د هندێ دا کر کو دڤێت پشتینەکا سەلامەتیێ بۆ خۆ دورست بکەت، ڕوویدانێن ٧/ئۆکتۆبەرێ، دەرفەتەکا باشبوو بۆ ئیسڕائیلێ کو دووبارە دەست ب پڕۆژێ خۆ یێ ستراتیژی بکەتەڤە و پێکۆلا گەشەکرنێ وێ بکەت. ئیسڕائیل یا دبێژیت: ڕووبارا فوڕات حەتا ڕووبارا نیل ئەردێ مە یەهودیانە ب بەلگەیێن دیرۆکی و ئایینی، لەوڕا ژی سنوورێ هیلالا خۆ یێ گرێدایی بڤان دەڤەرا ڤە . پشتی ڕاگەهاندنا ئەڤێ پڕۆژەی ژلایێ ئەمریکا و ئیسڕائیل و ئیماراتێ ڤە پتریا سەرۆک وەلاتێن کەنداڤی پشتگیریا خۆ بۆ ڕاگەهاند و چوونە دناڤ ڕێککەفتنامێ، لێ ئیرانێ و تورکیا ئەڤ پڕۆژەیە ب پڕۆژەکێ مەترسی دانا لسەر دەڤەرێ ب گشتی، چونکی ئەو وەسا هزر دکەن ئەڤ پڕۆژەیە بۆ هندێ یە ئیسڕائیل دەڤەرێن خۆ یێن دیرۆکی بزڤڕینتەڤە و دەستهەلاتا ئیسلامێ ژناڤببەت.
دناڤ ڕۆژهەلاتا ناڤین دا، ئەڤ هەردوو پڕۆژەێن ستراتیژی یێن کەفتینە ناکۆکی و هەڤدژیان ب دژی ئێک، چونکی هیلالا شیعی مەترسیە لسەر ئیسڕائیلێ و مانا وێ، هیلالا ئەبراهام ژی مەترسیە لسەر ئیرانێ و مانا وێ، لەوڕا دڤێت چاڤەڕێ بین کا کی پڕۆژە دێ سەرکەڤیت دڤێ ماڕاسۆنا هەڤدژیێ دا .
