پارتێن سیاسی ل هه‌رێما كوردستانێ كه‌فتینه‌ به‌رده‌م قه‌یرانه‌كا جیوسیاسی

عومەر توڤی

ل رێكه‌فتی ( 20 هه‌یڤا 10 ) سالا ده‌ربازبووی هه‌لبژارتنێن خولا شه‌شێ یێن په‌رله‌مانێ هه‌رێما كوردستانێ هاتینه‌‌ ئه‌نجام دان و وه‌سا دهێته‌ دیتن ئه‌ڤرۆكه‌ ساله‌ك ده‌ربازبوو لسه‌ر ب رێڤه‌چوونا هه‌لبژارتنێن په‌رله‌مانی به‌س هه‌تا نوكه‌ چ تشت نینه‌ بناڤێ بێكئینانا كابینه‌یا نویی ل هه‌رێما كوردستانێ ژبه‌ر ئه‌وێ ناكوكیا هاتیه‌ روویدان دناڤبه‌را ئالیێن سیاسیدا ئه‌وێن كار لسه‌ر پێكئینانا كابینه‌یا نویی دكه‌ن ، هه‌كه‌ ئه‌م ل ڤێره‌ ڤۆكسا خۆ بداینه‌ لسه‌ر خاله‌كا گرنگ ئه‌وژی د بینات دا ئه‌ڤ هه‌لبژارتنه‌ بوو هه‌رێمێ چاره‌نڤیسازبوون ژبه‌ركۆ نها دا هه‌رێم بویه‌ به‌شه‌كێ گرنگ ژ ئه‌وان پێشهات و ناكوكیێن ل ده‌ڤه‌رێ هاتینه‌ روویدان و ئه‌ڤ هه‌لبژارتنه‌ دبنه‌ ئه‌گه‌رێ ڤه‌گه‌راندنا شه‌رعیه‌تا یاسایی بوو پاراستنا سه‌روه‌ریا قه‌واره‌یا سیاسی ل هه‌رێما كوردستانێ و ئاڤاكرنا پێگه‌هێ راسته‌قینه‌ ژ رویێ ( پێكئینانا حكومه‌ته‌كا بنكه‌ فه‌ره‌هی ) ، هه‌روه‌سا ئه‌ڤ هه‌لبژارتنه‌ وه‌ك چه‌تره‌ك هاتیه‌ بنه‌جهكرن ژبۆ دیاركرنا هێز و سیما و قه‌بارێ لایه‌نێن سیاسی دناف په‌رله‌مانیدا .

بێ گومان ل ده‌مێ هزرێن لۆژیكی خۆ ل مێشكێ مه‌ دده‌ن ئه‌م دێ به‌رده‌وام جه‌خت لسه‌ر خاله‌كا جه‌وهه‌ری ژیی كه‌ین ژبه‌ركۆ ئه‌نجام دانا هه‌لبژارتنان رامانا هندێ ناگه‌هینیت كۆ ئه‌و گرڤتێن سیاسی و یاسای و دیموكراسی ئه‌وێن جه‌ندین ساله‌ ل هه‌رێما كوردستانێ ڤه‌گرتین ب شێوه‌یه‌كێ  ساناهی بهێنه‌ چاره‌سه‌ركرن  ،و هه‌مان ده‌م نوكه‌ دا پارتێن سیاسی ل هه‌رێما كوردستانێ كه‌فتیه‌ به‌رده‌م قوناغه‌كا دیی یا گه‌له‌كا گرنگ ئه‌وژی ئه‌نجام دانا هه‌لبژارتنێن خولا شه‌شێ یێن ئه‌نجومه‌نێ نوینه‌رێن عێراقێ یه‌ و ئه‌ڤ هه‌لبژارتنه‌ بوو ئێكه‌تی نشتیمانی كوردستانێ بویه‌ ده‌رفه‌ته‌كا زێرین كۆ پێكئینانا حكومه‌تا هه‌رێما كوردستانی و حكومه‌تا عیراقی ل ئاینده‌ دا بكه‌ته‌ ئێك پاكێچ د به‌رنامێ كارێ خۆ یێ سیاسیدا كار لسه‌ر بكه‌ن و ئه‌ڤ جه‌نده‌ یاا خۆیابوو كۆ دێ ئێكه‌تی ئه‌ڤێ پێنگاڤا نه‌ یاسایی ل هه‌رێمێ ئه‌نجام دده‌ت ژبه‌ر پاراستنا به‌رژه‌وه‌ندیێن خۆ ، د بنه‌ره‌ت دا ئه‌ڤ پێنگاڤه‌ بوو هه‌رێما كوردستانێ ژ رویێ سیاسی و یاسای گه‌له‌ك یا مه‌ترسیداره‌ ژبه‌ركۆ ئه‌و بارودۆخێ ئه‌ڤرۆكه‌ ل رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست ڤه‌گرتی ئه‌ڤێ جه‌ندێ ناخوینیت ژبه‌ركۆ پێكنه‌ئینانا كابینه‌یا نویی ل هه‌رێما كوردستانێ دی بیته‌ ئه‌گه‌رێ سه‌رهلدانا ڤالاهیه‌كا مه‌زن یا سیاسی و یاسایی ل نافخویا هه‌رێمێدا په‌یدا بكه‌ت .

هه‌روه‌سا دڤێت ئه‌ڤ لایه‌نێن سیاسی كار د پێكئینانا كابینه‌یا نویی دكه‌ن دڤێت لدویف ئایدۆلۆژیه‌كا سه‌رده‌میانه‌ كار بكه‌ن ئه‌وژی ب هه‌بوونا ئه‌فی درۆشمی ( ئێك قه‌وارێ سیاسی و ئێك هه‌رێم و ئێك هێزا پێشمه‌رگه‌ و ئێك په‌رله‌مان ) حكومه‌تا نویی ل هه‌رێمێ لسه‌ر ئه‌فی بنجینه‌یی و درۆشمی بهێته‌ ئاڤاكرن ، ئه‌ڤ قوناغا نوكه‌ ب چاڤ دهێته‌ دیتن دبیت‌ به‌رده‌وام بیته‌ ئه‌گه‌رێ په‌یداكرنا ململانێ دناڤبه‌را پارت و ئالیێن سیاسیدا و ب تایبه‌تی ئه‌و خالێن بوینه‌ ناكوك لسه‌ر وه‌رگرتنا پله‌ و په‌ستێن وه‌زاری دناف حكومه‌تێدا ژبه‌ركۆ هه‌تا نها ئێكه‌تی نشتیمانی كوردستان ب هیچ شێوه‌یه‌كی ئاماده‌ نینه‌ ده‌ربرینێ لسه‌ر هندی بكه‌ت كۆ ئێكه‌تی یا ئاماده‌یه‌ كار بكه‌ت ژبۆ پێكئینانا كابینه‌یا نویی و رێزێ ل ده‌نگده‌رێن خۆ بگریت و لدویف ئیستحاقێ ئه‌وان ده‌نگ و كورسیكێن دناف په‌رله‌مانیدا وه‌رگرتین كار بكه‌ت و ئه‌وا نوكه‌ ئێكه‌تی دكه‌ت  مه‌زنترین شاشیا یاسایه‌ ئه‌نجام دده‌ت .

له‌وانێ ئه‌گه‌ر نوكه‌ دا ئه‌ڤ گریمانێن هاتینه‌‌ سه‌رهلدان چاره‌سه‌ریی بوو نه‌ بینه‌ڤه‌ وه‌سا دهێته‌ زانین كۆ ئه‌كتیڤ كرنا سیسته‌می سیاسی ل هه‌رێما كوردستانێ بكه‌فیته‌ د قوناغه‌كا ئالۆز دا و به‌رده‌وامیێ بده‌نه‌ لسه‌ر ئه‌وێ ڤالاهیا سیاسی و یاسایی ئه‌وا ل هه‌رێمێ په‌یدابووی ژبه‌ر ( نه فه‌كرنا ده‌رگه‌هی په‌رله‌مانی و پێكنه‌ئینانا كابینه‌یا نویی ) ، هه‌روه‌سا ئه‌گه‌ر لایه‌نێن سیاسی ب درۆستی كار بكه‌ن و خۆ دگه‌ل ئه‌وی باوردۆخێ نوكه‌ ل رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست بگونجینیت دڤێت ب زویترین ده‌م كاربكه‌ن لسه‌ر پێكئینانا حكومه‌ته‌كا مودرێن و سه‌رده‌میانه‌ ، له‌وانێ نوكه‌ دا هه‌رێما كوردستانێ بویه‌ كاركته‌ره‌كێ گرنگ لسه‌ر ئاستێ جیهانێ و ب تایبه‌ت رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست ژ رویێ پرۆسێسا سیاسی و یاسایی و دیموكراسی ….هتد و نها ده‌ڤه‌ر كه‌فتیه‌ به‌رده‌م قوناغه‌كا زۆرا ئالۆز ب هه‌بوونا سه‌رهلدانا ئه‌وی شه‌رێ چیۆپۆلۆتیكی ئه‌وێ ل سالێن ده‌ربازبووی ل به‌روكێن رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست ڤه‌گرتی .

و دڤێت پارتێن سیاسی ب جدی كار بكه‌ن ژبۆ ده‌ستنیشانكرنا ئه‌وان خالێن بوینه‌ ناكوك به‌رده‌م ئایندێ هه‌رێما كوردستانێ و ب زیترین ده‌م ب هه‌بوونا گفتۆگۆ و دانۆستاندنێن ئاشیتانه‌ و سیاسی و سازان و نیشیتمانی ئه‌ڤ ناكوكیه‌ بهێنه‌ چاره‌سه‌ركرن ، و ب هزره‌كا ڤه‌كری به‌رێ خۆ بده‌نه‌‌ ئه‌وان پێنگاڤێن سه‌قامگیر ئه‌وێن ئه‌ڤرۆكه‌ كه‌فتیه‌ د به‌رۆكێن رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست دێ زۆرا گرنگ بیت جونكی ئه‌ڤ هه‌ژموونا ئه‌م ب چاڤێن خۆ دبینین وه‌سا دهێته‌ دیتن نها ده‌مێ گورانكاریێن سرۆشتی نه‌ و ب شێوه‌یه‌كی راسته‌وخۆ كاریگه‌ری دكه‌فیته‌ لسه‌ر بالانسا پیڤه‌ری سیاسی و دیموكراسی لسه‌ر ئاستێ وه‌لاتێن زلهێزێن نێڤده‌له‌تی و هه‌رێمایه‌تی ، دڤیت ل ڤێره‌ لایه‌ن و پارتێن سیاسی بجدی ئه‌ڤی جه‌ندێ وه‌ربگرن ژبه‌ركۆ ئه‌ڤ پێشهاته‌ و گورانكاریێن نویی ئه‌وێن ل ده‌ڤه‌رێ هاتینه‌ سه‌رهلداین چ ب شێوه‌یه‌كی راسته‌وخۆ یان نه‌ راستوخۆ دی كاریگه‌ری لسه‌ر هه‌رێما كوردستانێ درۆست كه‌ت .

له‌وانێ ئه‌و پارتێن سیاسی ل هه‌رێما كوردستانێ ئه‌وێن كار لسه‌ر پێكئینانا كابینه‌یا نویی دكه‌ن دڤێت ل ژێر ته‌وافقا ( سیاسی و نیشتمانی و سازان ) كار بكه‌ن داكۆ بگه‌هنه‌ خاله‌كا گرنگ بوو چاره‌سه‌ركرنا ئه‌وان گرفتێن كه‌فتینه‌ به‌رده‌م پێكئینانا حكومه‌تا نویی داكۆ دگه‌ل واقعێ سیاسه‌تا ده‌ڤه‌رێ خۆ بگونجینین ، له‌وانێ ئه‌وا دهێته‌ دیتن هه‌رێم نوكه‌ دا كه‌فتیه‌ به‌رده‌م دوو پرۆسه‌یێن گرنگ ژوان ( گه‌نگه‌شه‌كرن لسه‌ر پێكئینانا كابینه‌یا نویی و ئه‌نجام دانا هه‌لبژاراتنێن ئه‌نجومه‌نێ نوینه‌رێن عێراقێ ) ئه‌و پرسا پێكئینانا كابینه‌یا نوی و هه‌لبژارتنێن په‌رله‌مانێ عێراقێ ژلایێ ئێكه‌تی نیتشمانی كوردستانێ بوویه‌ ئێك پاكێچ ژبه‌ر رازیكرنا ده‌نگده‌رێن خۆ ، و ئه‌و خالێن دناف نه‌خشه‌یا چیۆپۆلوتیکی و جیوسیاسیدا هاتینه‌ به‌حسكرن گه‌له‌ك د گرنگن دڤێت هه‌رێما كوردستانێ كار بكه‌ت ژبۆ چاره‌سه‌ركرنا ئه‌وان خالان داكۆ هه‌رێمه‌كا ستراتیژی دناف چه‌رگێ رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست بهێته‌ ئاڤاكرن ، کۆ ئه‌ڤ خالێن ب سازانێ ڤه گرێدای دڤێت دنافبه‌را ئه‌وان پارتێن كار لسه‌ر پێكئینانا كابنیه‌یا نویی دكه‌ن بهێته هه‌موارکرن و ب چڤینه‌کا مێژووی و سه‌رده‌میانه بهێته هژمارتن و ب شێویه‌كێ سیستماتیکی بهێته چاره‌سه‌ركرن داکۆ ئه‌ڤ قه‌یرانا سیاسی و یاسایی ل هه‌رێما کوردستانێ ب ئێکجاری دوماهیك پێ بهێت ،و رێکكه‌ڤتنێن سیاسی دبنه ئه‌گه‌رێ ئاڤاکرنا به‌رێ بنیاته‌كی بهێز ژبۆ هه‌می سیسته‌م و سێکته‌رێن دی یێن ل نافخویا وه‌لاتیدا و هه‌می لدویف وان رێچکا و ئه‌تیکێتان دهێنه‌ ئاڤاكرن ئه‌وێن دناف بنگه‌هێ حکومرانیێدا دهێنه پیڤان و ستانده‌ر كرن .

Leave A Reply